Ροή
Σε ένα σχοινί κρέμεται τώρα το μέλλον της γείτονος χώρας, εάν, όπως υποστηρίζει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, «όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».
Τη Δευτέρα, το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο της Τουρκίας (YSK) ανακοίνωσε ότι οι εκλογές του Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη, οι οποίες ολοκληρώθηκαν με μια μικρή νίκη της αντιπολίτευσης, θα ακυρωθούν και θα επαναληφθούν τον Ιούνιο. Η απόφαση, μετά από εβδομάδες κυβερνητικής πίεσης, είναι μια στιγμή ορόσημο για την Τουρκία - και ένα τεράστιο στοίχημα για τον Ερντογάν.
Από τη μια πλευρά, η νέα εκλογική αναμέτρηση δίνει στον Τούρκο Πρόεδρο την ευκαιρία να διατηρήσει τον έλεγχο της μεγαλύτερης πόλης της χώρας, όπου το συντηρητικό πολιτικό κίνημα του Ερντογάν κυριαρχεί για περίπου 25 χρόνια. Ωστόσο, κινδυνεύει επίσης να ενισχύσει την αντιπολίτευση και απειλεί να υπονομεύσει τη νομιμότητά του ως ηγέτης της Τουρκίας.
«Ο Ερντογάν έχει χτίσει την κληρονομιά του ως ένας λαϊκός και λαϊκιστής πολιτικός που μπορεί να κερδίζει εκλογές», δήλωσε ο Πολ Λεβίν, διευθυντής του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Τουρκικών Σπουδών της Στοκχόλμης στην ιστοσελίδα Politico.
«Η επανάληψη των εκλογών δεν είναι δίκαιη, αλλά ήταν αρκετή για να δείξει στους υποστηρικτές του και στο ευρύτερο κοινό της Τουρκίας ότι είναι ο άνθρωπος που έχει το δικαίωμα να ηγηθεί της Τουρκίας. Η απόφαση αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση και αυτό το πολύ λεπτό δημοκρατικό μανδύα» είπε χαρακτηριστικά ο Λεβίν
Οι εκλογές της Τουρκίας θεωρούνται εδώ και καιρό ως άδικες - καθώς ο αγωνιστικός χώρος είναι γεμάτος με θέσεις υπέρ του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και αποκλειστική προβολή του Ερντογάν- όμως παρόλαυτα έφθασε να μάχεται με την αντιπολίτευση και έχασε πολύ έδαφος και κύρος στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές.
Το 2015 ο Ερντογάν έκανε εκλογές πολύ σύντομα μετά τις γενικές εκλογές στις οποίες το ΑΚΡ έχασε την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, αλλά μόνο μετά την αποτυχία των συνομιλιών για τη δημιουργία συνασπισμού (αν και ο Ερντογάν φρόντισε να εξασφαλίσει ότι οι συνομιλίες δεν θα πετύχαιναν). Στις πόλεις με πλειοψηφία των Κούρδων, το AKP αντικατέστησε πολλούς εκλεγμένους δημάρχους με κυβερνητικούς εκπροσώπους, κατηγορώντας τους εκλεγμένους δημάρχους για τρομοκρατία. Ωστόσο, ποτέ πριν, ο Ερντογάν δεν αρνήθηκε να δεχτεί τελικά το εκλογικό αποτέλεσμα.
Οι πυλώνες της δημοκρατίας στην Τουρκία έχουν καταστραφεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας περίπου. Οι εκλογές δεν ήταν ελεύθερες και δίκαιες, αλλά το αποτέλεσμα λαμβάνονταν όπως ήταν.
Από τη δεκαετία του 1950, η κάλπη ήταν το μόνο μέρος όπου οι άνθρωποι στην Τουρκία μπορούν να εκφράσουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως οι εκλογικές αναμετρήσεις στην γειτονική χώρα έχουν συμμετοχή που συνήθως πλησιάζει το 80%.
Ενώ η απόφαση για ακύρωση λήφθηκε από το αρμόδιο όργανο, κι όχι από την ίδια την κυβέρνηση, η ανεξαρτησία της ανώτατης εκλογικής αρχής της Τουρκίας είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμη. Ο Ερντογάν κι άλλοι αξιωματούχοι άσκησαν έντονη πίεση στο Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο να ακυρώσει την ψηφοφορία τις τελευταίες εβδομάδες, αναφέροντας παρατυπίες.
Κι όπως σημείωσε το περασμένο έτος η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης, η αμεροληψία του Α.Ε.Σ. εξαρτάται από την ανεξαρτησία των δικαστών του. Το ΑΚΡ έχει για χρόνια υπονομεύσει τη δικαστική ανεξαρτησία, πολιτικοποιώντας τα δικαστήρια της Τουρκίας.
Ευρωπαίοι πολιτικοί και αξιωματούχοι έσπευσαν να καταδικάσουν την ακύρωση της εκλογικής νίκης του Ιμάμογλου, με τον ηγέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της ΑLDE Γκάι Βερχοφσταντ να προειδοποιεί ότι «η Τουρκία βαδίζει προς μια δικτατορία» και την εισηγήτρια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Κάτι Πίρι, να λέει: «αυτό τερματίζει την αξιοπιστία της δημοκρατικής μετάβασης της εξουσίας» στην Τουρκία.
Ενίσχυση της αντιπολίτευσης
Στα μέσα Απριλίου, οι τοπικές εκλογικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Εκρέμ Ιμάμογλου αναδεικνύεται δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, μετά από μερική επανεκτίμηση. Ο Ίμαμογλου ξεπέρασε τον αντίπαλό του, Μπινάλι Γιλντιρίμ του ΑΚΡ, με περίπου 13.000 ψήφους σε μια πόλη 10 εκατομμυρίων ψηφοφόρων.
Η ακύρωση όμως του αποτελέσματος φαίνεται να ενεργοποίησε την αντιπολίτευση. Σε μια ομιλία τη Δευτέρα, ένας αποφασισμένος Ιμάμογλου χαρακτήρισε την απόφαση «ύπουλη» και είπε στους υποστηρικτές του ότι θα κερδίσουν ξανά στην επανάληψη των εκλογών στις 23 Ιουνίου.
Οι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η ακύρωση «βοήθησε να δημιουργηθεί κάτι που έλειπε από την αντιπολίτευση. Δηλαδή μια δυναμική πολιτική φιγούρα που μπορεί να είναι το επίκεντρο της αντιπολίτευσης του Ερντογάν. Υποψήφιος του Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) με συντηρητικό υπόβαθρο, ο Ιμάμογλου έχει την ικανότητα να προσελκύει ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων.
Η ακύρωση φέρνει επίσης και άλλους κινδύνους για τον Ερντογάν: Το ΑΚΡ είναι διχασμένο αναφορικά με το ζήτημα και η αβεβαιότητα που προκαλείται από την απόφαση του Ανώτατου εκλογικού συμβουλίου έχει αποδυναμώσει περαιτέρω την τουρκική λίρα σε μια εποχή όπου η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε ύφεση.
Η τουρκική Ένωση Βιομηχανίας και Επιχειρήσεων εξέφρασε την ανησυχία της για την επανάληψη των εκλογών, προτρέποντας τον Ερντογάν την Τρίτη να βάλει τους επιχειρηματίες «στη θέση τους».
Οι οικονομικές δυσκολίες της Τουρκίας ήταν βασικό ζήτημα στις δημοτικές εκλογές της χώρας στις 31 Μαρτίου, στις οποίες το AKP έχασε τον έλεγχο της πρωτεύουσας, της Άγκυρας και αρκετών άλλων επαρχιών. Η ψηφοφορία στην Κωνσταντινούπολη είναι η μόνη δημοτική εκλογή που ακυρώθηκε.
Ο Ερντογάν φαίνεται ότι αποφάσισε ότι δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει τη γενέτειρά του, όπου ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος στη δεκαετία του 1990. Περισσότερο από ένα σύμβολο της εξουσίας του, η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας διαθέτει επίσης έναν προϋπολογισμό που ταιριάζει με το μέγεθός της, ένα σημαντικό στοιχείο του δικτύου υποστήριξης που έχει καθιερώσει το AKP.
Ο δήμος της Κωνσταντινούπολης, για παράδειγμα, έχει χρηματοδοτήσει όλα τα είδη των ιδρυμάτων που διαχειρίζονται το ΑΚΡ. Ο δήμος τείνει επίσης να απονέμει κερδοφόρες συμβάσεις υποδομής σε επιχειρηματίες φιλικούς προς το ΑΚΡ.
Δεν είναι όμως βέβαιο ότι ο υποψήφιος του AKP θα κερδίσει αυτή τη φορά, στις εκλογές του Ιουνίου. Η αντιπολίτευση, έχοντας πάρει μια νίκη για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, επιδιώκει να δώσει μια ακόμη σκληρή μάχη. Και με παρατηρητές σε κάθε κάλπη θα είναι μάλλον δύσκολα να υπάρχει ξεκάθαρη νοθεία στις εκλογές.
Εντούτοις, ο Ερντογάν είναι απίθανο να έχει πιέσει για την επανάληψη των εκλογών χωρίς να έχει ένα σχέδιο, δεδομένων των κινδύνων που ενέχει. Τις πρώτες εβδομάδες μετά τις εκλογές, ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίστηκε μερικές φορές διατεθειμένος να δεχτεί την ήττα του, πριν αλλάξει τελικά απόφαση.
«Είναι ένα στοίχημα, αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που φαίνεται να ρισκάρει και πάντα βγαίνει κερδισμένος», είπε στις δηλώσεις του στο Politico ο Λεβίν. «Πρέπει να πίστεψε ότι έχει έναν τρόπο να κερδίσει ... ποτέ να μην υποτιμάει τον Ερντογάν».
Πηγή: Reader.gr
