Κανένα αντίκτυπο ως προς τις αξιολογήσεις των ελληνικών τραπεζών δεν επιφέρει η κίνηση υιοθέτησης του μέτρου στήριξης των δανειοληπτών, με τον καθορισμό ενός πλαφόν στο επιτόκιο των ενήμερων στεγαστικών δανείων, όπως αναφέρει η Fitch Ratings.
Σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης, το μέτρο θα περιορίσει τα οφέλη στην κερδοφορία από τα υψηλότερα επιτόκια, αλλά θα στηρίξει την ποιότητα του ενεργητικού περιορίζοντας τις πιέσεις καταβολής των υψηλών δόσεων από τους δανειολήπτες.
Ο Fitch αναμένει ότι η κερδοφορία των τραπεζών θα παραμείνει «υγιής», με τα λειτουργικά κέρδη προς τα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο στοιχεία ενεργητικού να φτάνει στο 1,8% περίπου το 2023, παρά τα διαφυγόντα έσοδα από τόκους ύψους 100 έως 175 εκατ. ευρώ από την αύξηση των επιτοκίων κατά 25 - 50 μονάδες βάσης. Το ανώτατο όριο («πλαφόν») θα μπορούσε επίσης να μειώσει την πίεση στις τράπεζες στο να αυξήσουν τα επιτόκια καταθέσεων, μετριάζοντας τον αντίκτυπο στην κερδοφορία. Η αμερικανικός οίκος αναμένει ότι τα επιτόκια της ΕΚΤ θα αυξηθούν κατά 50 μονάδες βάσης έως το τέλος του 2023, φτάνοντας στο ανώτατο σημείο τους, προτού υποχωρήσουν το 2024.
Αναλυτικότερα, η ενεργοποίηση του συγκεκριμένου μέτρου θα μετριάσει τις βραχυπρόθεσμες πιέσεις στην ποιότητα των περιουσιακών στοιχείων, περιορίζοντας τις πληρωμές των υψηλών δόσεων από τους δανειολήπτες που δυσκολεύονται, εξαιτίας του υψηλότερου κόστους διαβίωσης. Η Fitch δε θεωρεί πως η εφαρμογή του «πλαφόν» θα έχει ως αποτέλεσμα την αναταξινόμηση των δανείων σε «δάνεια με καθυστέρηση» (πέρασμα για παράδειγμα των δανείων από το «Στάδιο 1» όπου εξυπηρετούνται στο «Στάδιο 2», δηλαδή ενδιάμεσης ποιότητας με σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου και «Στάδιο 3» όπου είναι μη εξυπηρετούμενα), καθώς θα εφαρμοστεί μονομερώς από τις τράπεζες. Το ανώτατο όριο δημιουργεί επίσης ένα κίνητρο για μια μεγαλύτερη πειθαρχία στο σκέλος της κουλτούρας πληρωμών, καθώς ισχύει μόνο για τα ενήμερα δάνεια.
Από την άλλη, εάν το μέτρο παραταθεί πέραν των δώδεκα μηνών ή εάν τα επιτόκια αυξηθούν περισσότερο από ό,τι αναμένεται και οι τράπεζες δεν μπορέσουν να περιορίσουν και να μετακυλίσουν μέρος των αυξήσεων στα επιτόκια καταθέσεων θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο η κερδοφορία των τραπεζών.
Επίσης, μέσω αυτού του μέτρου αποκρύπτεται, εν μέρει, η πραγματική ικανότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους και θα μπορούσε να δημιουργήσει κινδύνους (cliff - edge risks) στην ποιότητα του ενεργητικού, εάν τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων αυξηθούν σημαντικά μετά τη λήξη του «πλαφόν». Εάν από την άλλη, το μέτρο επεκταθεί, υπάρχει αυξημενος κίνδυνος οι τράπεζες να επαναταξινομήσουν τα υψηλότερου ρίσκου δάνεια, τα οποία εξαρτώνται από το «πλαφόν» ώστε να παραμείνουν ενήμερα.
Η Fitch καταλήγει αναφέροντας πως η εισαγωγή του μέτρου ακολουθεί τις εκκλήσεις τόσο της κυβέρνησης όσο και της κοινωνίας προς τις τράπεζες προκειμένου να υπάρξει μια ανακούφιση προς τα νοικοκυριά από τις αυξήσεις των επιτοκίων. Να σημειωθεί πως η κίνηση αυτή έρχεται μετά την πρωτοβουλία στήριξης των στεγαστικών δανείων που ανακοινώθηκε τον Δεκέμβριο του 2022, μέσω της επιδότησης του 50% της αύξησης της μηνιαίας δόσης των στεγαστικών δανείων των ευάλωτων νοικοκυριών εξαιτίας των υψηλότερων επιτοκίων - μέτρο το οποίο είναι πιο περιορισμένο σε εύρος και αντίκτυπο από το «πλαφόν».
