Τη μέση οδό μεταξύ «υπερ - αστυνόμευσης» και «ασυδοσίας», υιοθετεί η κυβέρνηση για την προστασία των τραπεζικών στελεχών με το νέο καθεστώς που θα διαδεχθεί την κατ΄ έγκληση δίωξη που λήγει την 1η Ιουλίου.
Στο άρθρο 2 της τροπολογίας – προσθήκης στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών (Ενσωμάτωση Οδηγίας ΕΕ 2021/2118 για ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από κυκλοφορία αυτοκινήτων) που ψηφίστηκε χθες, ορίζεται ότι προς τον σκοπό διερεύνησης τραπεζικών υποθέσεων απαιτείται η Έκθεση επιθεωρητών της Τράπεζας της Ελλάδος. Ειδικότερα, αναφέρεται ότι κατά τη διενέργεια της προκαταρκτικής εξέτασης για την αξιόποινη πράξη που προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 390 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95), αν η απιστία στρέφεται κατά πιστωτικού ή χρηματοδοτικού ιδρύματος και αφορά σε αναδιάρθρωση ή διαγραφή δανείων, οφειλών ή χρεών, ή στρέφεται κατά του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, η αρμόδια Εισαγγελική Αρχή ζητά από την Τράπεζα Ελλάδος πρόταση δύο επιθεωρητών. Αυτοί, με βάση τα στοιχεία της δικογραφίας, συντάσσουν έκθεση, με την οποία διαπιστώνεται παράβαση ή μη του κανονιστικού πλαισίου που διέπει τις συναλλαγές του κάθε φορέα και η ύπαρξη βέβαιης και οριστικής ζημίας που συνδέεται αιτιωδώς με την τυχόν παράβαση και έχει προκληθεί στην περιουσία του πιστωτικού ή του χρηματοδοτικού ιδρύματος ή του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, όπως αυτή αξιολογείται κατά τον σκοπό του ιδρυτικού του νόμου, καθώς και το ύψος αυτής.
Με βάση τα παραπάνω, ανατίθεται στον επόπτη των τραπεζών, που εγνωσμένα διαθέτει την εμπειρία διάκρισης και αξιολόγησης του τι εστί ζημία για το χρηματοπιστωτικό σύστημα, γνωμοδοτικός ρόλος για την υποβοήθηση του έργου των δικαστικών λειτουργών κατά το διαδικαστικό στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης. Θα διαπιστώνεται, έτσι, αν τηρήθηκαν ή όχι οι τραπεζικοί κανόνες, αν έχει επέλθει ζημία κατόπιν πράξεων/παραβάσεων τραπεζικών στελεχών ή όχι και εάν ναι, ποιο είναι το ακριβές ύψος της ζημίας. Ουσιαστικά, αξιοποιείται η γνώση ειδικών και μπορεί να διαπιστωθεί, με αμερόληπτο τρόπο, αν συντρέχει η αντικειμενική υπόσταση της απιστίας.
Όπως είπε χθες στην Ολομέλεια της Βουλής ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Χρίστος Δήμας, καθιερώνεται μία ειδική μορφή πραγματογνωμοσύνης επί περίπλοκων ζητημάτων. «Πρέπει όποιος χορηγεί το δάνειο ή κάνει αναδιάρθρωση ή πωλεί μετοχές του Δημοσίου όπως το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, να έχει την βεβαιότητα ότι αν τηρήσει τους κανόνες, δεν θα έχει προβλήματα. Αλλιώς νομίζω ότι όλοι καταλαβαίνουμε ότι τόσο τα δάνεια, οι αναδιαρθρώσεις, η αποεπένδυση από τις τράπεζες θα πάγωναν την οικονομική δραστηριότητα».
Σημειώνεται ότι το καθεστώς προστασίας των τραπεζικών στελεχών που ισχύει για κάποιες μέρες ακόμη μέχρι την 30ή Ιουνίου (δίωξη κατ΄ έγκληση) είχε θεσπιστεί τον Ιούλιο του 2019, προκειμένου να ξεμπλοκάρουν οι αναδιαρθρώσεις κόκκινων δανείων από πλευράς τραπεζών, οι οποίες παρέμεναν «στοιχειωμένες» από τον φόβο της υπογραφής. Το ζητούμενο των τραπεζών σχετικά με την παροχή νομικής κάλυψης είχε να κάνει όχι με το ακαταδίωκτο, - κάτι που θα ήταν, άλλωστε, αντισυνταγματικό -, αλλά με το… εύλογο της δίωξης. Ειδικότερα, για να ασκηθεί δίωξη εναντίον τραπεζικού στελέχους, θα έπρεπε να υπάρχει συναίνεση του παθόντος (δηλαδή της τράπεζας, η οποία θα έχει υποστεί τη ζημία από τις αποφάσεις του στελέχους).
Η ρύθμιση της νομικής κάλυψης των τραπεζικών στελεχών ήταν ζωτικής σημασίας για τις τράπεζες και τη μείωση των «κόκκινων» δανείων. Με καθυστερήσεις στο 45% του δανειακού χαρτοφυλακίου τους, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός δείκτης επισφαλειών βρισκόταν στο 3%, οι τράπεζες δεν μπορούσαν να γυρίσουν σελίδα, επιστρέφοντας υγιείς στον παραδοσιακό τους ρόλο του χρηματοδότη της Οικονομίας. Περαιτέρω, είχαν δεσμευτεί να μειώσουν τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους σχεδόν κατά 60 δις. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2019, όχι μόνο μέσω πωλήσεων χαρτοφυλακίων, αλλά και με αύξηση των ρυθμίσεων μη εξυπηρετούμενων δανείων, επαναφέροντάς τα, με αναδιαρθρώσεις και «κουρέματα», σε ομαλή αποπληρωμή.
Χωρίς νομική κάλυψη, οι τραπεζίτες αρνούνταν να βάλουν την υπογραφή τους σε αναδιαρθρώσεις και «κουρέματα». Το καθεστώς τούς άφηνε έρμαια σε αυτεπάγγελτες διώξεις από τις εισαγγελικές αρχές και κάθε επιχειρηματική τους απόφαση μπορούσε να τους εμπλέξει σε πολυετείς δικαστικές περιπέτειες.
Είναι ενδεικτικό π.χ. ότι για μία μόνο υπόθεση - συγκεκριμένα, δάνεια προς τον όμιλο Μπόμπολα -, διώκονταν 40 στελέχη από 3 τράπεζες. Όπως είναι και προφανές για το παράλογο της υπόθεσης να κρίνονται επιχειρηματικές αποφάσεις αυτεπάγγελτα από τις εισαγγελικές αρχές, το ότι ως μάρτυρες υπεράσπισης των στελεχών που διώκονται καταθέτουν πρόεδροι των ίδιων των τραπεζών, ή το ότι οι γενικές συνελεύσεις των μετόχων έχουν επανεκλέξει περισσότερες από μία φορά τα στελέχη που διώκονται.
