Αντιμέτωπες με εξωγενείς και ενδογενείς προκλήσεις βρίσκονται οι εταιρείες εμπορίας καυσίμων στην Ελλάδα οι οποίες προσαρμόζουν τις δραστηριότητες τους στην πράσινη μετάβαση αλλά παρά τις τολμηρές πολλές φορές επενδύσεις προσκρούουν σε ένα ασταθές περιβάλλον και σε στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς. Η τρέχουσα κατάσταση του κλάδου επηρεάζεται από την πολιτική σταθερότητα στην χώρα, την καλή τουριστική περίοδο, την μείωση της ανεργίας και την σταθερότητα των διεθνών τιμών, στοιχεία που προδιαγράφουν θετικές προοπτικές για όλο το 2024. Αυτή την εικόνα περιέγραψε ο κ. Γιάννης Αληγιζάκης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΙΝΟΙΛ μιλώντας στην τακτική γενική συνέλευση των μετόχων ενώ τόνισε ότι η βιωσιμότητα των ελληνικών επιχειρήσεων του κλάδου απειλείται από την παραβατικότητα και το πλαφόν στα περιθώρια κέρδους.
Παρά τις αντιξοότητες, ωστόσο, η εταιρεία εξακολουθεί να επενδύει στην εσωτερική αγορά ενώ παραμένει μία από τις τρεις μεγαλύτερες εξαγωγικές εταιρείες της χώρας. Η ελίν διαθέτει 11 ιδιολειτουργούμενα πρατήρια και στόχος είναι να φθάσει 30 τα επόμενα χρόνια ενώ ήδη τώρα το δίκτυο πρατηρίων της εταιρείας αναπτύσσεται με 18 νέα πρατήρια ενώ 2 νέοι ενεργειακοί σταθμοί LNG – CNG αναμένεται να λειτουργήσουν στην Αθήνα (2024) και τα Ιωάννινα (αρχές 2025). Στο εξωτερικό, όπου ήδη η εταιρεία έχει ισχυρή παρουσία, σχεδιάζεται επέκταση στην αγορά του Μαζούτ στη Δυτική Αφρική, επενδύοντας σε αποθηκευτικούς χώρους στην Ισπανία. Το 2023, ο όμιλος ελίν έκλεισε με κέρδη προ φόρων 10.007.694 ευρώ, μικρότερα από τα 17.303.000 ευρώ του 2022 και κατέγραψε μειωμένα έσοδα στην ελληνική αγορά αλλά η κερδοφορία ενισχύθηκε από τις εξαγωγές. Εκτός από την αστάθεια του διεθνούς περιβάλλοντος (πόλεμος Ουκρανίας, κρίση στην Μέση Ανατολή), ο κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος και με πολλές στρεβλώσεις που καταγράφονται στον τρόπο λειτουργίας της ελληνικής αγοράς.
Πλαφόν και παραβατικότητα φρενάρουν την ανάπτυξη των εταιρειών καυσίμων
Η ελίν συγκαταλέγεται ανάμεσα στις τρεις μεγαλύτερες εξαγωγικές εταιρείες της χώρας, καλύπτοντας το 30% των συνολικών εξαγωγών μαζί με άλλους 5 ομίλους, με αποτέλεσμα το διεθνές εμπόριο να έχει συμβάλει σημαντικά στην συνολική κερδοφορία. Από την άλλη, καταγράφει μειωμένα έσοδα στην εσωτερική αγορά, κάτι που κατά ένα μεγάλο μέρος οφείλεται, σύμφωνα με τον κ. Αληγιζάκη στην παραβατικότητα, το πλαφόν και τις κρατικές παρεμβάσεις, στοιχεία τα οποία αποτελούν μεγάλες στρεβλώσεις που περιορίζουν την υγιή επιχειρηματικότητα.
Όπως σημείωσε, είναι αδικαιολόγητη η παράταση του πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους, η οποία δεν αναγνωρίζει αύξηση χρηματοοικονομικού κόστους, μεταφορικού και εργατικού και οδηγεί τον κλάδο σε περιθώρια ακόμη χαμηλότερα από το 2021 και την εσωτερική αγορά σε μία ζημιογόνα δραστηριότητα για τις εταιρείες. Το πλαφόν είναι στρέβλωση του ανταγωνισμού, ευνοεί τους παραβατικούς, οι οποίοι μπορούν και επιβιώνουν μέσω της παραβατικότητας, ενώ αντιθέτως οι έντιμοι πρατηριούχοι οδηγούνται σταδιακά εκτός αγοράς, όπως εξήγησε. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, οι εταιρείες πετρελαιοειδών έχουν καθαρό περιθώριο κέρδους σχεδόν 0,5% και για να επιβιώσει μία εταιρεία σήμερα στην Ελλάδα πρέπει είτε να επεκταθεί εκτός Ελλάδας είτε να αντλεί κεφάλαια από τους μετόχους. Ως προς την παραβατικότητα, από τα 5.500 συνολικά πρατήρια καυσίμων που έχει η χώρα, τα 1100 βρίσκονται στην Αθήνα και σύμφωνα με εκτιμήσεις, αυτή την στιγμή το 10% των πρατηρίων είναι παραβατικά.
Η ανάγκη για υγιές επιχειρηματικό περιβάλλον και μείωση των κρατικών παρεμβάσεων είναι κρίσιμη για την περαιτέρω ανάπτυξη, ανέφερε ο κ. Αληγιζάκης. Η μόνη λύση για τον έλεγχο της παραβατικότητας είναι η ολοκληρωτική και ορθή λειτουργία του συστήματος εισροών-εκροών στο τέλος του χρόνου. «Αν δεν υπάρξει λειτουργικό σύστημα εισροών – εκροών η παραβατικότητα δεν μπορεί να ελεγχθεί, δεν είναι λογικό να επενδύεις εκατομμύρια στην εσωτερική αγορά και να έχεις αρνητικά αποτελέσματα», επεσήμανε ο κ. Αληγιζάκης.
Το ρίσκο της πράσινης μετάβασης
Η πράσινη μετάβαση και οι στόχοι της ΕΕ για το 2030 έχουν αλλάξει τους όρους στην αγορά καυσίμων και έχουν ωθήσει τις επιχειρήσεις να κάνουν μεγάλες επενδύσεις και να εμπλουτίσουν το χαρτοφυλάκιό τους με πιο πράσινες δραστηριότητες. Όπως εξήγησε ο κ. Αληγιζάκης, πάγια θέση του κλάδου είναι η διαφοροποίηση των τεχνολογιών και των καυσίμων. «Η πράσινη μετάβαση είναι μια σύνθετη διαδικασία. Δεν μπορούμε ξαφνικά να πάμε από τα ορυκτά καύσιμα σε νέες τεχνολογίες. Υποστηρίζουμε την πράσινη μετάβαση αλλά η επίτευξη των στόχων πρέπει να γίνει με όχημα τον ρεαλισμό και την συνεργασία» επεσήμανε και υπογράμμισε ότι η ίδια η ΕΕ αναδιπλώνεται πλέον σε λιγότερο φιλόδοξους στόχους. Υπό αυτό το πρίσμα, οι πράσινες επενδύσεις που κάνει η ΕΛΙΝΟΙΛ έχουν το ρίσκο της νέας τεχνολογίας και το ρίσκο μιας επένδυσης που δεν αποφέρει κέρδη αλλά ανοίγει την αγορά, όπως συμβαίνει με τους σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων (με την ΔΕΗ) ή με το υδρογόνο (με τον ΔΕΣΦΑ).
Μετ’ εμποδίων το project για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης
Η συνεργασία της ΕΛΙΝΟΙΛ με την ΔΕΗ για την τοποθέτηση 200 φορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων αποτελεί ένα ακόμη βήμα στήριξης της πράσινης μετάβασης. Όπως εξήγησε ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΛΙΝΟΙΛ, η εταιρεία επενδύει στην ηλεκτροκίνηση παρ’ ότι η αγορά είναι μικρή και δεν φέρνει έσοδα. Ωστόσο, παρά την πρόθεση της εταιρείας να επενδύσει κεφάλαια, η υλοποίηση του έργου προσκρούει στην γραφειοκρατία καθώς για την τοποθέτηση ενός φορτιστή μπορεί να απαιτηθούν από 8 μήνες έως 1,5 χρόνος λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
