Απόφαση του Συμβουλίου της Επικράτειας ξεκαθάρισε πως τυγχάνει εφαρμογής και στο πεδίο της φορολογίας εισοδήματος η αρχή της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του φορολογούμενου, ως έκφανση της θεμελιώδους αρχής της χρηστής φορολογικής Διοίκησης.
Η αρχή της δικαιολογημένης ή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος ανήκει στις γενικές αρχές του δημοσίου και ειδικότερα του διοικητικού δικαίου. Συναφείς γενικές αρχές είναι η αρχής της ασφάλειας δικαίου, η αρχή της χρηστής και εύρυθμης διοίκησης, η αρχή της καλής πίστης και η αρχή της αναλογικότητας, οι οποίες έχουν αντίστοιχο ηθικό περιεχόμενο.
Το ΣτΕ έκρινε πως η ενεργοποίηση της αρχής προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης προϋποθέτει θετική ενέργεια αρμόδιου οργάνου της Διοίκησης, όπως είναι π.χ. εγκύκλιος με την οποία υποδεικνύεται ρητώς στους φορολογούμενους ορισμένη συμπεριφορά ως σύμφωνη με τις διατάξεις του νόμου.
Αν και η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης έχει ηθική διάσταση και παραπέμπει στις πρωταρχικές βάσεις της εκάστοτε έννομης τάξης, θέτοντας την υποχρέωση στη διοίκηση να δρα δίκαια λαμβάνοντας υπόψη και άλλους σχετικούς παράγοντες για την έκδοση ή μη μιας διοικητικής πράξης, ωστόσο δεν μπορεί να «κόβεται και να ράβεται» στα μέτρα των φορολογουμένων.
Η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης σχετίζεται άμεσα με την αρχή της ασφάλειας δικαίου, χωρίς όμως να ταυτίζεται με αυτή. Όπως η ασφάλεια δικαίου, έτσι και η αρχή της εμπιστοσύνης κατατείνει στη σταθεροποίηση των νομικών καταστάσεων και στην απόκρουση αιφνίδιων και αυθαίρετων αλλαγών της έννομης τάξης.
Είναι ενδεικτικό πως το ΣτΕ έκρινε πως δεν μπορεί να γίνει επίκληση της αρχής προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης σε περίπτωση μη έγερσης από τη φορολογική Διοίκηση ζητήματος ανακρίβειας του δηλωθέντος τιμήματος της αγοραπωλησίας, σε σχέση με δήλωση φόρου μεταβίβασης ακινήτου που υποβλήθηκε (ΣτΕ Β΄ Τμ. 2607/2018).
