Ροή
Κατευθύνσεις για το πώς το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης μπορεί να αξιοποιηθεί με ευελιξία, προκειμένου να υπάρξει δημοσιονομικός χώρος για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κοροναϊού, αναμένεται να δοθούν στο προσεχές Eurogroup της 16ης Μαρτίου.
Για κάτι τέτοιο προϊδέασε ο επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ κατά τις επαφές που είχε στη χώρα μας, αναφέροντας πως η ευελιξία του Συμφώνου Σταθερότητας μπορεί να συνεπάγεται ακόμη και την αναστολή του στόχου για δημοσιονομικά ελλείμματα έως 3% του ΑΕΠ, κάτι που όπως υπενθύμισε είχε συμβεί το 2009.
Ευελιξία
Πράγματι, οι κατά καιρούς αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη χρήση ευελιξίας στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης εστιάζουν στην ελαστικότερη εφαρμογή των κανόνων του Συμφώνου, συνεκτιμώντας τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη, τις επενδυτικές δραστηριότητες που ασκούν οι κυβερνήσεις και τις κυκλικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε κράτος μέλος.
Στην περίπτωση του κοροναϊού η ευελιξία θα ζητηθεί στη βάση των κυκλικών συνθηκών, οι οποίες έχουν επιδεινωθεί σημαντικά. Όπως προαναφέρθηκε, στο πλαίσιο του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας, έχει εισαχθεί προσέγγιση που συνεκτιμά περισσότερο τον οικονομικό κύκλο κάθε κράτους μέλους. Στη βάση αυτή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να χρησιμοποιεί μια πιο σύνθετη μέθοδο για να καθορίζει την πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής κάθε κράτους μέλους, ανάλογα με το κατά πόσον η χώρα αντιμετωπίζει δυσμενείς ή ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες.
Το Σύμφωνο Σταθερότητας
Στη βάση αυτή, η Κομισιόν όταν θα αξιολογεί την οικονομική κατάσταση μιας χώρας που υπόκειται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος (διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου), θα κάνει διάκριση, κατά το δυνατόν, ανάμεσα στις δημοσιονομικές εξελίξεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης και τις εξελίξεις που οφείλονται σε απρόβλεπτη κάμψη της οικονομικής δραστηριότητας.
Από το 2011, το Σύμφωνο επιτρέπει, σε περιπτώσεις σοβαρής ύφεσης της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ ή στην ΕΕ συνολικά, να προσαρμόζεται ο ρυθμός της δημοσιονομικής εξυγίανσης για όλα τα κράτη μέλη, με την προϋπόθεση ότι κάτι τέτοιο δεν θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα. Η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμοσθεί ποτέ μέχρι σήμερα, παρόλο που, εκ των πραγμάτων, αντικατοπτρίζει τη συλλογιστική που χρησιμοποιήθηκε κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, όταν οι πορείες προσαρμογής ανασχεδιάστηκαν για διάφορα κράτη μέλη.
Η ενεργοποίηση της διάταξης αυτής δεν θα είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή της δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά μάλλον τον ανασχεδιασμό της πορείας προσαρμογής σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, από την άποψη τόσο των προσπαθειών προσαρμογής όσο και των προθεσμιών για την επίτευξη των στόχων, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι εξαιρετικές περιστάσεις της σοβαρής ύφεσης της οικονομικής δραστηριότητας στη ζώνη του ευρώ ή στην ΕΕ συνολικά.
Όπως διαφάνηκε από το πνεύμα των δηλώσεων του Κλάους Ρέγκλινγκ η χρήση αυτής της διάταξης θα πρέπει να παραμείνει περιορισμένη σε εξαιρετικές και σαφώς προσδιορισμένες περιστάσεις ώστε να περιοριστεί στο ελάχιστο ο ηθικός κίνδυνος.
