Η κα Λαγκάρντ και η πλειοψηφία της διοίκησης της ΕΚΤ, με εξαίρεση τον αποχωρούντα από την προεδρία της Bundesbank, Γενς Βάιντμαν, βρίσκονται εκτεθειμένοι απέναντι στις κυβερνήσεις και τις αγορές, μετά τη χθεσινή δήλωση του Τζ. Πάουελ στη Γερουσία. Αυτό που είπε ο κ. Πάουελ είναι ότι έχει έρθει η ώρα να σταματήσουμε να χαρακτηρίζουμε τον πληθωρισμός σαν «παροδικό φαινόμενο».
Αν ο κ. Πάουελ έχει δίκιο, τότε η κα Λαγκάρντ έχει άδικο. Και αυτό δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία, αν με την εκτίμηση αυτή η κα Λαγκάρντ δεν δέσμευε ως πρόεδρος του ΔΣ της ΕΚΤ, τις πολιτικές των κυβερνήσεων που διαμορφώνουν τις δημοσιονομικές και νομισματικές προσδοκίες τους στη βάση των εκτιμήσεων της ΕΚΤ και της Κομισιόν για το 2022 και τα επόμενα χρόνια.
Όσον αφορά την Κομισιόν, η σημασία των εκτιμήσεών της έτσι κι αλλιώς, επειδή χαρακτηρίζεται σχεδόν μόνιμα τα τελευταία χρόνια από διαρκείς αναθεωρήσεις, δεν θα είχε ιδιαίτερη σημασία.
Όμως η ΕΚΤ, αποτελεί τα τελευταία χρόνια -ιδιαίτερα μετά το 2012 – 14- τον βασικό παράγοντα που διασφαλίζει την ικανότητα των χωρών μελών της Ε.Ε. να αναχρηματοδοτούν το δημόσιο χρέος τους χωρίς αναταράξεις.
Εξ ου και το γεγονός ότι η ακρίβεια των προβλέψεων είναι έως και καθοριστική για τη δημοσιονομική στρατηγική των χωρών - μελών, πολύ περισσότερο μάλιστα μετά την έκρηξη της πανδημίας, στη διάρκεια της οποίας αυτή η εξάρτηση έχει γίνει σχεδόν απόλυτη, ειδικά για τις υπερχρεωμένες χώρες του ευρωπαϊκού νότου όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Η δεκαετία που ακολούθησε την κατάρρευση της Lehman Brothers και την έκρηξη της κρίσης δημόσιου και ιδιωτικού χρέους στην Ευρώπη το 2011 – 2012, απέδειξε την ικανότητα της ΕΚΤ να «αποστειρώνει» τις πληθωριστικές πιέσεις, που θα μπορούσε να προκαλέσει η τεραστίων όγκων ρευστότητα που χρησιμοποίησε στο πλαίσιο των προγραμμάτων νομισματικής χαλάρωσης, για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης.
Όμως η πανδημία σε συνδυασμό με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής (στις τιμές βασικών τροφίμων), ανέτρεψε τις προϋποθέσεις αυτής της «τεχνικής», ακυρώνοντας τους παράγοντες που την καθιστούσαν αποτελεσματική, όσον αφορά την «αποστείρωση» των πληθωριστικών πιέσεων, ήτοι την αυστηρή δημοσιονομική πολιτική (λιτότητα) και αποπληθωριστικές τιμές εισαγωγών από την Κίνα.
Το περιβάλλον αυτό έχει ανατραπεί, η «ασφυξία» στα παγκοσμιοποιημένα κανάλια ανεφοδιασμού του διεθνούς εμπορίου λόγω της πανδημίας έχει γίνει στο μεταξύ εκρηκτική, αλλά η ηγεσία της ΕΚΤ εξακολουθεί να εμμένει στη στάση του «αρνητή» των πραγματικών πηγών πληθωριστικής πίεσης, επιμένοντας στην εκτίμηση της παροδικότητας των φαινομένων.
Η μετάλλαξη Όμικρον, της οποίας η εμφάνιση, αν και αναμενόμενη – αφού η Αφρική και μισή Ασία παραμένουν ανεμβολίαστες – δημιουργεί ένα επιπλέον παράγοντα επισφάλειας, έγινε το εφαλτήριο για τη στροφή στην αμερικάνικη νομισματική πολιτική επιτρέποντας στον κ. Τζ. Πάουελ να επιβεβαιώσει ότι ο πληθωρισμός θα είναι μαζί μας για πολύ περισσότερο από όσο οι κεντρικοί τραπεζίτες μας προειδοποιούσαν...
Δύο είναι οι βασικές συνέπειες αυτής της στροφής:
* Η πρώτη είναι ότι διαμορφώνει πλέον διαφορετικά τις προσδοκίες των ανθρώπων όσο αφορά τα μέσα επιβίωσης και ανοίγει το δρόμο για την αποδοχή αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις που θα εξισορροπούν τις απώλειες. Και βέβαια μία τέτοια τάση είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πληθωριστικές πιέσεις. Αυτό είναι μεν «καλό» γιατί απαξιώνει/υποτιμά το χρέος, αλλά δεν είναι καθόλου «καλό» για τις τσέπες και τις αποταμιεύσεις των καταναλωτών, ιδιαίτερα μετά από μία μακρά περίοδο μηδενικών επιτοκίων.
* Η δεύτερη είναι ότι όσο διαρκεί η διαφοροποίηση μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωζώνης στην εκτίμηση του χαρακτήρα του πληθωρισμού θα τροφοδοτείται η απόκλιση μεταξύ δολαρίου – ευρώ, κάτι που έχει ήδη εμφανιστεί επικίνδυνα στις συναλλαγματικές ισοτιμίες μεταξύ δολαρίου και των νομισμάτων των αναπτυσσόμενων χωρών, αναβιώνοντας καταστάσεις που είχαμε προ δεκαετίας (αραβική άνοιξη). Ήδη το ευρώ έχει υποχωρήσει τους τελευταίους μήνες σημαντικά έναντι του δολαρίου και αν αυτό συνεχίσει οδηγεί σε ανατιμήσεις των εισαγωγών προϊόντων που τιμολογούνται σε δολάρια (ενέργεια, τρόφιμα, μεταφορές, πρώτες ύλες).
Σε κάθε περίπτωση ο «θόρυβος» που θα προκαλέσει η παραδοχή του κ. Τζ. Πάουελ περί της... παροδικότητας, του χαρακτηρισμού ως «παροδικού» του πληθωρισμού, θα αυξάνεται για την Ευρώπη, καθώς ο χρόνος θα φέρνει ολοένα και μεγαλύτερες πιέσεις και στα δύο μέτωπα.
Το ερώτημα αφορά τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και ειδικά στις υπερχρεωμένες οικονομίες, όπως η ελληνική, που θα αντιμετωπίσουν τη διπλή πίεση, αφενός του πληθωρισμού και αφετέρου της δημοσιονομικής αδυναμίας σε συνθήκες παρατεταμένης πανδημικής κρίσης.
Πόσο ακόμα χρόνο διαθέτουν οι κυβερνήσεις για να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση παρά ενάντια στην «παροδικότητα» των εκτιμήσεων της ΕΚΤ;
Όχι πολύ είναι αλήθεια, ανεξάρτητα από το πότε η κα Λαγκάρντ θα υποχρεωθεί εκ των πραγμάτων να ακολουθήσει τον κ. Πάουελ...
Φωτογραφία: AP
