Ροή
Τρία τραπεζικά νομοσχέδια τα οποία θα πάρουν τον δρόμο προς την Βουλή για ψήφιση, παρουσίασε χθες ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας κατά την διαδικτυακή συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη. Πρόκειται για τρεις τραπεζικές παρεμβάσεις που αφορούν α) στο ενδιάμεσο πρόγραμμα συνεισφοράς του Δημοσίου για τη στήριξη ευάλωτων οφειλετών, β) στη δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, και γ) στην αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Ειδικότερα, όπως ανακοινώθηκε:
α) Ενδιάμεσο Πρόγραμμα Συνεισφοράς Δημοσίου για τη στήριξη ευάλωτων οφειλετών
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 1023/2019 ψηφίστηκε ο Νόμος 4738/2020 «Ρύθμιση οφειλών και παροχή 2ης ευκαιρίας». Στον νόμο αυτό προβλέπεται η ίδρυση ενός ιδιωτικού Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης πρώτης κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών. Μέχρι την ολοκλήρωση της διαγωνιστικής διαδικασίας, μέσω της οποίας θα επιλεγεί ο ιδιώτης που θα συστήσει τον Φορέα, ενεργοποιείται ένα ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας ευάλωτων οφειλετών. Το νομοσχέδιο αυτό προβλέπει κρατική επιδότηση 70-210 ευρώ (ανάλογα με τα μέλη του νοικοκυριού), το οποίο θα καταβάλλεται, προκειμένου να ανασταλεί η διαδικασία πλειστηριασμού της πρώτης κατοικίας ευάλωτων οφειλετών, για χρονικό διάστημα 15 μηνών.
Ο άμεσος στόχος του προγράμματος είναι η αποτροπή των πλειστηριασμών και εξώσεων πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών, που έχουν χρέη σε πιστωτές, μέχρι την ίδρυση του ιδιωτικού Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης που προβλέπεται στον Ν. 4738/2020 (Α’ 207) και αποτελεί μια μόνιμη λύση. Ο Φορέας αυτός θα προβαίνει στην αγορά της πρώτης κατοικίας και την επαναμίσθωσή της στον ευάλωτο οφειλέτη για χρονικό διάστημα μέχρι 12 έτη εντός του οποίου εκείνος μπορεί να προβεί στην επαναγορά της. Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα αυτό παρέχει τον απαιτούμενο χρόνο, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η προστασία του δικαιώματος στέγασης των ευάλωτων νοικοκυριών. Παράλληλα, επιτυγχάνεται η θέσπιση πολιτικών κοινωνικής προστασίας για τους ευάλωτους οφειλέτες.
Το πρόγραμμα θεσπίζεται αποκλειστικά για τους ευάλωτους πολίτες, καθώς η Πολιτεία λαμβάνει υπόψη της ότι οι οικονομικές δυνατότητες δεν είναι οι ίδιες και ότι η λήψη μέτρων οικονομικής ενίσχυσης και η παροχή οικονομικών διευκολύνσεων για την περαιτέρω στήριξη αυτών των οφειλετών, είναι καταλυτικής σημασίας για την κοινωνική συνοχή. Αναδεικνύει, επιπλέον, την κρατική ευθύνη, διασφαλίζοντας την ορθή και αποτελεσματική λειτουργία των μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας. Επιπρόσθετα εδραιώνεται το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών προς το Κράτος και ενισχύεται η εμπιστοσύνη στο Κράτος δικαίου, αφού εξασφαλίζεται η πρόληψη γένεσης κοινωνικών προβλημάτων.
β) Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης
Αντικείμενο του προτεινόμενου νομοσχεδίου είναι η σύσταση της «Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης». Η Αρχή έχει ως σκοπό τη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου, την αξιόπιστη αξιολόγηση της πιστοληπτικής συμπεριφοράς τους και την παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησής τους προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες (π.χ. εμπόρους). Αντίστοιχοι φορείς (credit bureau) λειτουργούν στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. (Ιρλανδία, Γερμανία, Γαλλία, Βέλγιο, Πορτογαλία, Αυστρία), ενώ στην Ελλάδα μέχρι σήμερα λειτουργεί ιδιωτική εταιρεία (ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ) που διαθέτει μόνο τα δεδομένα των τραπεζών.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) και οφειλετών και μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) ως προς την πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου. Η ασύμμετρη πληροφόρηση οδηγεί σε μη επιθυμητά αποτελέσματα, όπως ότι: α) οι οφειλέτες δανείζονται περισσότερα χρήματα από όσα είναι σε θέση να εξοφλήσουν ή οι πιστωτές είναι πρόθυμοι να δανείσουν λιγότερα χρήματα από όσα ο οφειλέτης θα μπορούσε σταθερά να εξοφλεί, β) όσο οι οφειλέτες έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες από τους πιστωτές, δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις δανείου χωρίς πρόθεση να τις εξυπηρετήσουν, γ) οι πιστωτές δεν εγκρίνουν αιτήσεις δανειοδότησης σε οφειλέτες, παρόλο που αυτοί διαθέτουν επαρκή πιστοληπτική ικανότητα, ελλείψει επαρκών στοιχείων για τις οφειλές τους προς το Δημόσιο και είναι πιθανό να εγκρίνουν αιτήσεις οφειλετών που δεν είναι αξιόχρεοι προς το Δημόσιο, αλλά επιδιώκουν ενεργά τη χορήγηση δανείου.
Η σύσταση της «Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης» αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος της ασύμμετρης πληροφόρησης, στη διευκόλυνση της διαθεσιμότητας πιστοληπτικής αξιολόγησης προς χρήση από δημόσιους φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και λοιπούς ενδιαφερόμενους, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης.
γ) Αναμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
Οι προτεινόμενες διατάξεις του νομοσχεδίου στοχεύουν στην ουσιαστική αναμόρφωση του πλαισίου που διέπει τη λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητά του και να επιταχυνθεί η ολοκλήρωση του έργου του, με την αποδοτική επιστροφή των συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας στον ιδιωτικό τομέα. Με τις προτεινόμενες διατάξεις επέρχονται παρεμβάσεις, με τις οποίες:
-Αποσαφηνίζεται ότι η αποεπένδυση εντάσσεται στον σκοπό τον οποίον υπηρετεί το Ταμείο, αναδεικνύοντας τη σημασία της για την ευμάρεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και κατ’ επέκταση για την εθνική οικονομία.
-Παρατείνεται κατά το αναγκαίο χρονικό διάστημα η διάρκεια του Ταμείου.
-Απλοποιείται το μοντέλο διοίκησης του Ταμείου, με τη συγχώνευση των υφισταμένων δύο διακριτών οργάνων (δηλ. του Γενικού Συμβουλίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής) σε ένα ενιαίο όργανο, το Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου. Η μεταβολή αυτή αναμένεται να αυξήσει σημαντικά την ευελιξία, καθώς επίσης την ταχύτητα λήψης αποφάσεων. Προβλέπεται, δε, ειδική διαδικασία άμεσης μετάβασης στο νέο σχήμα διοίκησης.
-Επικαιροποιείται και απλουστεύεται το σύνθετο περιβάλλον ειδικών δικαιωμάτων διοίκησης και ελέγχου του Ταμείου ως προς τα πιστωτικά ιδρύματα στα οποία μετέχει, λαμβάνοντας υπόψη τις μεταβολές που έχουν επέλθει στο πεδίο της προληπτικής εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων στο διάστημα που μεσολάβησε από την ίδρυσή του και περιορίζοντας τις επικαλύψεις.
-Εισάγονται λεπτομερείς προβλέψεις για τον σχεδιασμό, την υιοθέτηση και την εφαρμογή της πολιτικής αποεπένδυσης από το Ταμείο, κατά τρόπον ώστε να δρομολογηθεί έγκαιρα και αποτελεσματικά η μετάβαση των πιστωτικών ιδρυμάτων στην ιδιωτική συμμετοχή.
