Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ρίξει τα φώτα της δημοσιότητας στα γιοτ, τα τζετ και τις επαύλεις που ανήκουν στους πλουσιότερους πολίτες της Ρωσίας σε όλο τον κόσμο, αλλά υπάρχει και ένα άλλο πολυτελές αγαθό με μεγάλη ζήτηση: τα διαβατήρια.
Στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία, περίπου 4.000 Ρώσοι υπολογίζεται ότι έχουν αποκτήσει τα λεγόμενα «χρυσά διαβατήρια» επενδύοντας συνολικά πάνω από 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αλλά η τάση φαίνεται να έχει αλλάξει μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Τσεχική Δημοκρατία σταμάτησαν την έκδοση βίζας σε Ρώσους υπηκόους, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο ακύρωσε εντελώς το πρόγραμμα βίζας για επενδυτές. Η Βουλγαρία πρότεινε τον Φεβρουάριο ένα νομοσχέδιο για την απαγόρευση των χρυσών διαβατηρίων, αφήνοντας τη Μάλτα ως το μόνο κράτος μέλος που εξακολουθεί να τα προσφέρει.
«Χρυσά» και για αυτούς που τα εκδίδουν τα διαβατήρια
Η λεγόμενη βιομηχανία επενδυτικής μετανάστευσης έχει αποδειχθεί επικερδής για την Ευρώπη, όπου τα συμμετέχοντα κράτη μέλη εισέπραξαν έως και 21 δισεκατομμύρια ευρώ μεταξύ 2011 και 2019, σύμφωνα με το κοινοβούλιο.
Η ζήτηση έδειξε ελάχιστα σημάδια επιβράδυνσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας: Η Ισπανία χορήγησε τον Ιανουάριο 14 «χρυσές βίζες» σε Ρώσους, περισσότερες από τον συνολικό αριθμό των αδειών που χορηγήθηκαν ποτέ από την Ολλανδία.
Τα προγράμματα έχουν συμμετάσχει επίσης πλούσιοι από πολλές άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων από την Κίνα, το Πακιστάν και τις ΗΠΑ.
Η συντριπτική πλειονότητα των αιτούντων διαβατήριο πιστεύεται ότι είναι νομοταγείς άνθρωποι με οικονομική επιφάνεια, και σίγουρα δεν είναι όλοι δισεκατομμυριούχοι. Στην περίπτωση των Ρώσων, οι αιτούντες πλέον υπόκεινται σε αυστηρότερο έλεγχο λόγω της εθνικότητάς τους.
Μια έρευνα του Al Jazeera για 2.500 αιτήσεις στην Κύπρο διαπίστωσε ότι 43 αιτούντες, ή το 1,7%, είχαν καταδικαστεί για έγκλημα είτε πριν είτε μετά την πολιτογράφηση. Η Κύπρος τερμάτισε το πρόγραμμα διαβατηρίων της το 2020.
