Η βιωσιμότητα του χρέους θα είναι το ζητούμενο στο απώτερο μέλλον. Θα επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη της οικονομίας και την αξιόπιστη δημοσιονομική πολιτική, είπε ο πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, Γκίκας Χαρδούβελης, μιλώντας στο συνέδριο του Κύκλου Ιδεών.
Ερωτώμενος αν η χώρα μας έχει μπροστά της ένα βιώσιμο δημοσιονομικό μονοπάτι, ο κ. Χαρδούβελης είπε ότι το ύψος του ελληνικού επιτοκίου σήμερα είναι 4,6%, της Ιταλίας 4,1% και της Γερμανίας 1,8%. Οι διαφορές δεν είναι μεγάλες. Άλλωστε το ύψος των επιτοκίων επηρεάζεται και από την παρεμβατική πολιτική αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ. Δεν αντικατοπτρίζουν πλήρως τις προσδοκίες της αγοράς. Συνεπώς δεν τίθεται θέμα εμπιστοσύνης.
Η χώρα μας δεν έχει άμεση δημοσιονομική πίεση από τα επιτόκια, αφού η μέση διάρκεια λήξης των ομολόγων μας είναι 18 χρόνια. Η σημερινή άνοδος των επιτοκίων επιβαρύνει κυρίως τους εταίρους μας. «Η βιωσιμότητα του χρέους θα είναι το ζητούμενο στο απώτερο μέλλον. Θα επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη της οικονομίας και την αξιόπιστη δημοσιονομική πολιτική. Άλλωστε ήδη το είδαμε: Η ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ κατά 15% το 2022 έφερε τεράστια μείωση στο λόγο Χρέος / ΑΕΠ στο 170%».
Ο κ. Χαρδούβελης είπε ότι στην Ελλάδα ο συμφωνημένος με τους εταίρους στόχος πρωτογενούς ελλείμματος για το 2022 ήταν 2% του ΑΕΠ και σύμφωνα με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2023, εκτιμάται ότι θα πετύχουμε 1,7% του ΑΕΠ. Για το 2023 ο συμφωνημένος στόχος είναι για πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% ΑΕΠ και εκτιμάται ότι θα έχουμε πλεόνασμα 0,7%.
Συνεπώς, το 2022, τη χρονιά με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη (5,3%) αναμένεται να πετύχουμε κάτι καλύτερο από τον αρχικό στόχο και τη χρονιά με τη μικρότερη ανάπτυξη (2%), το 2023, θα πετύχουμε κάτι ελαφρώς χειρότερο από τον στόχο.
Ερωτώμενος για το Σύμφωνο Σταθερότητας και αν πρέπει να αλλάξει, ο πρόεδρος της ΕΤΕ ανέφερε τα εξής:
Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) είναι υποκατάστατο της δημοσιονομικής ένωσης, που δεν υπάρχει στην ΟΝΕ. Δημιουργήθηκε για να καλύψει αυτό το κενό. Το ΣΣΑ ξεκίνησε το 1997 και από τότε διαρκώς βελτιώνεται. Μεγάλες αλλαγές στο ΣΣΑ, άλματα, γίνονται στη διάρκεια κρίσεων:
- Η ελληνική κρίση έφερε την Τραπεζική Ένωση και τον ESM (Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας)
- Η κρίση της πανδημίας έφερε προσωρινή ανάπαυλα των κανόνων του ΣΣΑ με μεγάλη δημοσιονομική επέκταση, αλλά και την έκδοση κοινών ευρωομολόγων (αμοιβαιοποίηση του χρέους), κάτι στο οποίο είχαν αντισταθεί οι περισσότερο αυστηρές χώρες του Βορρά στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης.
Σήμερα υπάρχει προβληματισμός για το αν θα επανέλθουμε στην προ-κορoνοϊού εποχή των κανόνων του ΣΣΑ. Η κρίση του πολέμου στην Ουκρανία καθυστερεί την τελική απόφαση.
«Πιστεύω ότι:
- Τα όρια του 3% έλλειμμα/ΑΕΠ και 60% χρέος/ΑΕΠ θα παραμείνουν ως στόχοι back stops.
- Ο ρυθμός μείωσης του χρέους θα καθορίζεται ανά χώρα, ανάλογα με τις ιδιομορφίες της οικονομίας της και ο σταθερός κανόνας του 1/20 θα παύσει να ισχύει.
- Ένας δημοσιονομικός κανόνας για ρυθμό αύξησης των δαπανών μικρότερο του ρυθμού αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ, πιθανόν μελλοντικά να εισαχθεί, με συζήτηση για το τι θα συμπεριλαμβάνεται στο λογιστικό ορισμό των δαπανών (πιθανή εξαίρεση αμυντικών δαπανών, δαπανών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής κλπ).
- Θα δοθεί μεγαλύτερη ευελιξία σε χώρες με μαξιλάρι δημοσιονομικού χώρου, ώστε να μπορούν να κάνουν παρεμβατική δημοσιονομική πολιτική βραχυπρόθεσμα, για να αντιμετωπίσουν τοπικές διαταράξεις».
