Η έλευση Τραμπ στην εξουσία, έδωσε λαβή σε όσους πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι ανθρώπινο εφεύρημα και αυτό που ζούμε σήμερα είναι απλώς καπρίτσια του καιρού. Ανεξάρτητα όμως τι πιστεύει κανείς περί του θέματος, ένα γεγονός είναι αδιαμφισβήτητο: το νερό λιγοστεύει παγκοσμίως, η ξηρασία επελαύνει και η παραγωγή αγροτικών προϊόντων και τροφίμων έχει εισέλθει σε μια νέα φάση.
- Διαβάστε ακόμα - Τι θα τρώμε και πόσο θα κοστίζει το... 2035;
Αφορμή για το παρόν άρθρο, έδωσε η απόφαση την περασμένη εβδομάδα του Προέδρου της Αργεντινής Χαβιέρ Μιλέι, να μειώσει μέχρι τον Ιούνιο τους εξαγωγικούς δασμούς στα σιτηρά και την σόγια. Η χώρα αυτή, ταλαιπωρημένη από ένα πολύ υψηλό πληθωρισμό για πολλά πολλά χρόνια, έχει εφαρμόσει ένα σύστημα εξαγωγικών δασμών, έτσι ώστε οι υψηλές διεθνείς τιμές των δημητριακών και της σόγιας να μην μεταφέρονται στο εσωτερικό και τροφοδοτούν τον πληθωρισμό. Όσο οι δασμοί είναι υψηλοί, τόσο λιγότερο ανταγωνιστικά είναι τα προϊόντα της Αργεντινής και παραμένουν στο εσωτερικό της χώρας σε χαμηλές τιμές.
Άρση εξαγωγικών δασμών στην Αργεντινή, πριν καταρρεύσει η παραγωγή
Η κυβέρνηση της Αργεντινής προχώρησε στην κίνηση αυτή προκειμένου να αυξηθούν οι εξαγόμενες ποσότητες και να εισπράξουν ρευστό οι αγρότες των απέραντων πεδιάδων, αφού η ξηρασία έχει μειώσει την παραγωγή τους και εισπράττουν ελάχιστα χρήματα, δεδομένων των χαμηλών τιμών! Βέβαια, η υπερ-φιλελεύθερη οικονομική πολιτική Μιλέι έχει φέρει κάποια πρώτα αποτελέσματα, μεταξύ των οποίων είναι η μείωση του πληθωρισμού από 200% σε 160%... Υπό το πρίσμα αυτό, αποφασίστηκε ότι ήταν αναγκαία η στήριξη του αγροτικού εισοδήματος που δοκιμάζεται από την ξηρασία. Σύμφωνα με το πρακτορείο Blοοmberg τα τελευταία χρόνια έχουν αφαιρεθεί από τον αγροτικό τομέα της χώρας περί τα 200 δισ. δολάρια, επομένως η οικονομική του κατάσταση κρίθηκε ως οριακή.
Να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών αγρoτικών προϊόντων της χώρας γίνεται μέσω του ποταμού Παρανά, ο οποίος κι αυτός δοκιμάζεται από το ίδιο φαινόμενο: η στάθμη του έχει κατέβει πολύ και οι φορτηγίδες που μεταφέρουν εμπορεύματα από τα βάθη της χώρας στα παράλια λιμάνια, έρχονται μισοφορτωμένες, με ότι αυτό σημαίνει για το κόστος μεταφοράς ανά μονάδα προϊόντος.
Τοπικά ειδησεογραφικά μέσα, εκτιμούν ότι εάν δεν βρέξει και μάλιστα καλά και παντού, η παραγωγή της σόγιας που χρειάζεται αυτή την εποχή αρκετό νερό, ίσως μειωθεί ακόμη και κατά 30%! Η Αργεντινή, είναι η τρίτη παραγωγός σόγιας στον κόσμο(14%) και τέταρτη εξαγωγός (4%). Η σόγια, ως γνωστό είναι ένας ελαιούχος σπόρος από τον οποίο βγαίνουν δύο περιζήτητα προϊόντα: το λάδι σόγιας και το άλευρο σόγιας που χρησιμοποιείται πια παγκοσμίως στα ζωοκομικά σιτηρέσια.
Η Αργεντινή λοιπόν, είναι η κορυφαία εξαγωγός χώρα του κόσμου και στα δύο αυτά προϊόντα με βάση την σόγια! Άρα δύο αγορές, αυτή των φυτικών ελαίων και των ζωοκομικών προϊόντων θα δοκιμαστούν από νέες αυξημένες τιμές εισροών, σε περίπτωση που η παραγωγή εξελιχθεί όπως φαίνεται. Είναι μάλλον σίγουρο ότι αυτό θα περάσει τόσο στο ράφι, δεδομένης της ευκολίας που αυτό συμβαίνει τα τελευταία χρόνια και μάλιστα σε πλανητικό επίπεδο, όσο και σε άλλα τρόφιμα που τα χρησιμοποιούν σαν ενδιάμεσα αγαθά.
Δυστυχώς τα προβλήματα με την χώρα αυτή δεν σταματούν στην σόγια. Η παραγωγή καλαμποκιού, αναμένεται φέτος μειωμένη κατά 44% σε σύγκριση με πέρυσι, τόσο λόγω των προβλημάτων έλλειψης νερού για πότισμα, όσο και των μειωμένων εκτάσεων που σπάρθηκαν εξ’ αιτίας της τεράστιας έκτασης προσβολών που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια από επιθέσεις εντόμων. Η Αργεντινή, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας καλαμποκιού στον κόσμο.
Το Χρηματιστήριο του Ροζάριο, μεγάλο λιμάνι στο Δέλτα του ποταμού, δεν είναι καθόλου αισιόδοξο για το άμεσο μέλλον, αφού προβλέπει μόνο τοπικές βροχές κι αυτές όχι πολύ ικανοποιητικές. Βλέπετε ότι ο καιρός είναι σημαντική πια πολύτιμη χρηματιστηριακή πληροφορία και χρειάζεται εγκυρότητα.
Η έλλειψη βροχών στην Τουρκία, μειώνει την παραγωγή στα φρούτα
Στην γειτονική μας Τουρκία, η οποία έχει εξελιχθεί σε λαχανόκηπο εν μέρει της Ευρώπης και κυρίως των χωρών της Μαύρης θάλασσας, η παραγωγή εσπεριδοειδών αναμένεται φέτος να είναι μειωμένη κατά 30% λόγω υψηλών θερμοκρασιών της περιόδου γονιμοποίησης των ανθέων και ξηρασία την περίοδο της συγκομιδής. Την περίοδο 2023-24, η χώρα παρήγαγε 2,3 εκατ. τόνους πορτοκάλια, ενώ φέτος αναμένεται να παράγει μόνο 1,6 εκατ. τόνους ή 30% λιγότερα. Εν αντιθέσει τα έσοδα, προβλέπονται να παραμείνουν στα ίδια περυσινά επίπεδα, αφού λόγω παρόμοιας ζημιάς στις ανταγωνιστικές χώρες οι τιμές έχουν αισθητά ανέβει. Αυτό φαίνεται άλλωστε και στα ελληνικά μανάβικα: ποτέ άλλωστε τα πορτοκάλια δεν ήταν τόσο ακριβά!
Το τραγικό είναι ότι παρόλο που οι τιμές παραγωγού στην Αττάλεια έχουν αυξηθεί σημαντικά, δεν φαίνεται οτι καλύπτουν το κόστος παραγωγής, με ότι αυτό σημαίνει για την μελλοντική βιωσιμότητα του κλάδου. Οι δενδρώδεις καλλιέργειες, εκτός του εισοδήματος που αποδίδουν στον παραγωγό για να ζήσει την οικογένειά του, πρέπει να αφήνουν ένα επιπλέον εισόδημα διότι απαιτούνται σημαντικά έξοδα για επενδύσεις, περιλαμβανομένων της αντικατάστασης των δένδρων λόγω γήρατος, αλλαγής ποικιλιών, ξηράνσεων κ.α. Το παρακάτω διάγραμμα είναι χαρακτηριστικό της κίνησης των τιμών στην πόρτα του παραγωγού και στο ράφι: οι εμπλεκόμενοι στην αλυσίδα αξίας μετά την πύλη του αγροκτήματος φρόντισαν εν μέσω κρίσεως να αυξήσουν το μερίδιο κέρδους για τον εαυτό τους!
Αυτό συνήθως αναφέρεται ως κερδοσκοπία ή αισχροκέρδεια, αλλά εδώ που έχουν φτάσει τα παγκόσμια αγροτικά εισοδήματα, στο χωριό μου το λένε ότι «πυροβολούν τα πόδια τους»! Κάπως έτσι έκαναν και οι παραγωγοί και έμποροι λιπασμάτων τα προηγούμενα χρόνια και τώρα που η κατανάλωση έχει πέσει δραματικά σε ολόκληρο τον κόσμο, παραπονιούνται ότι δεν μπορούν να πουλήσουν.
Ακόμη και στην Ρωσία οι βροχές δεν ήλθαν...
Στην άλλο μεγάλο αγροτικό κολοσσό, την Ρωσία, η κατάσταση με την ξηρασία χειροτερεύει μέρα με την ημέρα για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά. Ολοένα και περισσότερες περιφέρειες της χώρας αναφέρουν ξηρασία.
Οι εκτιμήσεις για την παραγωγή σιτηρών, αγορά στην οποία η Ρωσία παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην διαμόρφωση των παγκόσμιων τιμών, ολοένα και μειώνονται, αφήνοντας ένα πενιχρό εξαγωγικό πλεόνασμα της τάξης των 45- 47 εκατ. τόνων, έναντι 50-60 εκατ. τόνων τα τελευταία χρόνια. Το χειρότερο είναι ότι το εισόδημα των αγροτών έχει μειωθεί σημαντικά, υποθηκεύοντας το μέλλον της προσεχούς παραγωγής.
Πολλοί Ρώσοι αγρότες θα επιλέξουν να καλλιεργήσουν άλλα προϊόντα, απογοητευμένοι από το εισόδημα της καλλιέργειας σιταριού των τελευταίων χρόνων. Οι εμπορευόμενοι από την πλευρά τους, αναφέρουν ότι οι τιμές όλο και ανεβαίνουν και οι μετεωρολόγοι δεν προβλέπουν βροχές.
To ρωσικό κράτος, ανακοίνωσε στις 20 Δεκεμβρίου ότι μέχρι τέλος Ιουνίου η εξαγωγική ποσόστωση θα φτάσει τα 10,6 εκατ. τόνους έναντι 11 εκατ. που είχε ανακοινώσει ένα μήνα πριν.
Οι πάντες λαμβάνουν τα μέτρα τους.
Καλή η τελευταία κακοκαιρία αλλά δεν φτάνει
Πριν ένα ακριβώς χρόνο, από τούτη εδώ την στήλη, είχαμε προβλέψει ότι το θέμα νερό θα μας απασχολήσει όχι μόνο για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων αλλά και για άλλες δραστηριότητες. Τότε τα αποθέματα της ΕΥΔΑΠ (το μόνο αξιόπιστο μέγεθος τουλάχιστον στη Νότιο Ελλάδα) ήταν 912 εκατ. Μ3 νερού, ενώ σήμερα είναι 663 εκατ. Η διαφορά τεράστια!
Το μόνο παρήγορο ότι πέρυσι τα αποθέματα έβαινα πτωτικά μέρα με την ημέρα, ενώ σήμερα κινούνται ανοδικά και στα γύρω βουνά τα χιόνια καλά κρατούν. Ήδη όμως βρισκόμαστε στην κορύφωση της υδρολογικής περιόδου και η γη δείχνει ότι σε λίγες ημέρες θα αρχίσει να διψάει. Οι προβλέψεις, δεν είναι με το μέρος μας για τις επόμενες ημέρες.
- Διαβάστε ακόμα - Νερό: Χριστουγεννιάτικη γκρίνια για την αύξηση τελών ύδρευσης και άρδευσης σε ολόκληρη την Ελλάδα
Οι παραγωγοί σε ολόκληρη την ηπειρωτική χώρα είναι πολύ προβληματισμένοι τι θα σπείρουν τα χωράφια που έχουν αφήσει για εαρινές καλλιέργειες, τα οποία «με το μάτι» είναι ελαφρώς λιγότερα από πέρυσι και σαφώς λιγότερα από ότι άλλες χρονιές. Σε περίπτωση που δεν έχουν νερό να ποτίσουν, θα υποστούν μια μεγάλη ζημιά αφού θα έχουν ξοδέψει αρκετά μέχρι τη φάση της καλλιέργειας που θα τα εγκαταλείψουν. Από την άλλη, ελπίζουν στον καλό θεό της Ελλάδος...
Το άμεσο ενδιαφέρον μεταφέρεται στην Κρήτη και κυρίως στην Ιεράπετρα
Το μεγάλο όμως πρόβλημα για εμάς, ακούει στο όνομα Νότια Κρήτη και κυρίως Ιεράπετρα. Ως γνωστό η περιοχή βγάζει πλήθος πρώιμων λαχανικών τόσο για την εσωτερική αγορά όσο και την Ευρωπαϊκή. Φυσικά χρειάζεται πολύ νερό, το οποίο αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει. Κύρια πηγή άρδευσης για την περιοχή είναι το φράγμα Μπραμιανών, το οποίο αυτή τη στιγμή διαθέτει μόνο 3,5 εκατ. Μ3 νερού έναντι 9,5 εκατ. πέρυσι!!! Δηλαδή, με βάση τοπικές εκτιμήσεις τα αποθέματα αρκούν για 70 ημέρες! Αλλά και για αρκετές περισσότερες να αρκούσαν, δεν φτάνουν να καλύψουν την καλλιεργητική περίοδο που ολοκληρώνεται αρχές του καλοκαιριού.
Οι παραγωγοί, με επιστολή τους στην περιφέρεια Κρήτης και κατά συνέπεια στο Υπουργείο Δημόσια Διοίκησης, επιδιώκουν να κηρυχθεί η περιοχή σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ώστε συναφή μέτρα να προχωρούν το δυνατό ταχύτερα.
Έχουν όμως πιθανότατα στείλει την επιστολή τους σε λάθος παραλήπτη... Αντί του Υπουργείου, το οποίο λόγω αρμοδιότητας θα δει το αίτημα «τεχνικά», θα έπρεπε να σταλεί στην Τράπεζα της Ελλάδος που είναι αρμόδια για τις τιμές. Όσο λιγότερες ποσότητες από τα Ιεραπετρίτικα θερμοκήπια φτάνουν στην αγορά, τόσο θα ανεβαίνει η τιμή στην τομάτα, την πιπεριά και την μελιτζάνα, ενώ στο αγγούρι θα μειώνονται τα συναλλαγματικά μας έσοδα, αφού είναι κυρίως εξαγωγικό προϊόν.
Η τόσο μεγάλη προσπάθεια των τελευταίων χρόνων να επιστρέψει ο πληθωρισμός σε ανεκτά επίπεδα της τάξης του 2%, είναι πιθανόν να τεθεί εν αμφιβόλω από τις ανοδικές κινήσεις στα λαχανικά και άλλα τρόφιμα.
Και δυστυχώς η προσφορά δεν θα μπορέσει να αυξηθεί, αφού όπως είδαμε παραπάνω και η γειτονική Τουρκία έχει παραπλήσια προβλήματα.
Κάτι σαν εικόνα αποκάλυψης μοιάζει το τοπίο...
