Ροή
Σπριντ για την εκκαθάριση του στοκ των εκκρεμών συντάξεων εντός του καλοκαιριού ξεκινούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ. Στο τέλος Μαρτίου υπήρχαν σε εκκρεμότητα 109.231 αιτήσεις για απονομή κύριας σύνταξης, από τις οποίες οι 78.173 ήταν ληξιπρόθεσμες, σύμφωνα με τα στοιχεία του συστήματος ΑΤΛΑΣ. Αυτές οι αιτήσεις πρέπει να μηδενιστούν στο επόμενο τρίμηνο.
Με την εγκύκλιο που εκδόθηκε την περασμένη Πέμπτη, δίνεται εντολή επιτάχυνσης των διαδικασιών απονομών, τόσο για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που είχαν υποβληθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2022 (συντάξεις εμπιστοσύνης), όσο και για τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν από την 1η Απριλίου 2022 και μετά, στο πλαίσιο της fast track διαδικασίας.
Δεδομένου ότι η δέσμευση του υπουργείου Εργασίας είναι να απονέμεται η οριστική πράξη μέσα σε διάστημα ενός τριμήνου, τότε μέχρι το τέλος Ιουνίου αναμένεται να εκδοθούν οι πρώτες συντάξεις εμπιστοσύνης (παλαιά αιτήματα), ενώ από τις αρχές Ιουλίου θα αρχίσουν να εκδίδονται πράξεις απονομής σύνταξης και σε όσους υπέβαλλαν αίτημα στις αρχές Απριλίου.
Η επιτάχυνση της διαδικασίας απονομών κρύβει ωστόσο και «παγίδες», που μπορούν να οδηγήσουν σε μια νέα «γενιά» αναδρομικών (από ανακρίβειες ή λάθος υπολογισμούς). Πιο συγκεκριμένα:
Αστοχίες στο ποσό της σύνταξης
Οι συνταξιοδοτικές αποφάσεις θα βασίζονται πλέον:
- στα στοιχεία του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού του αιτούντος (σύστημα «ΑΤΛΑΣ» ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που τηρούνται στον ΕΦΚΑ) και
- τη δήλωση του αιτούντος για ασφαλιστικό χρόνο πέρα από αυτόν που έχει καταγραφεί ηλεκτρονικά (συντάξεις εμπιστοσύνης).
Συνεπώς, δεν αποκλείεται το ποσό της σύνταξης να έχει απόκλιση από εκείνο που πραγματικά αντιστοιχεί στον ασφαλισμένο. Ορατό είναι και το ενδεχόμενο ο ΕΦΚΑ να καταβάλει για ένα διάστημα συντάξεις και σε άτομα που δεν τις δικαιούνται (δεν έχουν συμπληρώσει τον απαραίτητο ασφαλιστικό χρόνο).
Όσοι λάβουν μεγαλύτερη σύνταξη από αυτή που δικαιούνται θα αναγκαστούν να επιστρέψουν τα ποσά μέσω παρακράτησης μέρους από την σύνταξή τους, ενώ για όσους δεν τη δικαιούται, θα κοπεί αυτομάτως και θα κληθούν να επιστρέψουν τα ποσά που έλαβαν όλο το προηγούμενο διάστημα.
«Αγκάθι» οι δύσκολες περιπτώσεις
Χιλιάδες περιπτώσεις ασφαλισμένων με διαδοχική ασφάλιση δυσχεραίνουν το έργο της διεύθυνσης απονομών του ΕΦΚΑ, καθώς από τον μεταγενέστερο έλεγχο είτε θα αλλάζει το ποσό της σύνταξης, είτε θα παρακρατούνται ποσά ως οφειλόμενα.
Στην ίδια κατηγορία των δύσκολων περιπτώσεων ανήκουν και οι διεθνείς συντάξεις (περίπου 20.000) καθώς και οι ανελαστικές με ελλιπή στοιχεία, που βρίσκονται σε δικαστική διένεξη ή έχουν «παγώσει» λόγω οφειλών.
Δεδομένου ότι ο επανέλεγχος θα μπορεί να γίνει σε βάθος 10ετίας για τις συντάξεις εμπιστοσύνης και σε βάθος 5ετίας για τις συντάξεις fast track, αντιλαμβάνεται κανείς πως για πολλούς ίσως προκύψει αναστολή καταβολής της σύνταξης και αναζήτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών.
Φθηνός ασφαλιστικός χρόνος - Μικρότερες συντάξεις
Εφόσον προκύψει ασφαλιστικός χρόνος που έχει δηλωθεί χωρίς τεκμηρίωση, τότε θα γίνεται αποδεκτός και ο ασφαλισμένος θα μπορεί να τον εξαγοράσει καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές που του αναλογούν. Οι εισφορές αυτές θα αντιστοιχούν στο ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη αν πρόκειται για μισθωτό, ή στην κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αν πρόκειται για ασφαλισμένο άλλης κατηγορίας (επαγγελματία, επιστήμονα κλπ.)
Κατά συνέπεια αυτό θα οδηγήσει σε μικρότερα ποσά συντάξεων, από εκείνα που θα περίμεναν οι ασφαλισμένοι.
Οι εκκρεμότητες των Ταμείων
Οι συντάξεις εμπιστοσύνης αφορούν όλα τα Ταμεία, όμως ο ρυθμός απονομών ποικίλει ανάλογα με το στοκ των εκκρεμοτήτων που έχει να διαχειριστεί το καθένα χωριστά.
Το Δημόσιο αποτελεί τον πιο «αδύναμο κρίκο», καθώς πέρυσι είχε σημειωθεί «κύμα» φυγής υπαλλήλων λόγω της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Έτσι το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους καλείται να αντιμετωπίσει έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αιτημάτων, στα οποία δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί ανεβάζοντας «ταχύτητα».
Σύμφωνα με πληροφορίες τα ληξιπρόθεσμα αιτήματα ανά Ταμείο ήταν στο τέλος του α' τριμήνου:
- ΙΚΑ ΕΤΑΜ: 24.000
- Δημόσιο 20.500
- ΟΑΕΕ: 14.500
- ΟΓΑ: 12.500
- ΕΤΑΑ: 4.500
- ΔΕΚΟ - Τράπεζες: 1.000.
