Σε εξέλιξη βρίσκεται η προεργασία του master plan για την αποκατάσταση του Έβρου μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2023. Όπως συνέβη και με την Εύβοια (όπου ανάλογο σχέδιο που κατάρτισε το Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ»), αναμένεται να εφαρμοστεί ένα ολιστικό σχέδιο το οποίο θα βασίζεται στην βιώσιμη ανάπτυξη και θα αναμορφώσει την οικονομία και τις προοπτικές της ευρύτερης περιοχής. Η ανασυγκρότηση του Έβρου βασίζεται σε πέντε άξονες δράσης οι οποίοι αφορούν στην αγροτική ζωή (αναδιαμόρφωση του πρωτογενή τομέα του Έβρου και ενίσχυση της αναπτυξιακής δυναμικής του παραγωγικού μοντέλου της περιοχή), στο περιβάλλον και στις υποδομές (ενεργειακή και περιβαλλοντική αναβάθμιση σε συνδυασμό με ένα σύγχρονο δίκτυο υποδομών), στις επενδύσεις (αναδιάταξη του εργασιακού, οικονομικού και επενδυτικού μοντέλου για μια καινοτόμα και βιώσιμη ανάπτυξη στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης), στην βιώσιμη ανάπτυξη (δημιουργία ενός δυναμικού οικοσυστήματος κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης) και στην ενίσχυση της εξωστρέφειας.
Σύμφωνα με το σχετικό χρονοδιάγραμμα μέχρι τις 31/3 προβλέπεται η παράδοση της α’ φάσης του master plan στην Διαχειριστική Αρχή, μέχρι το τέλος Απριλίου πρέπει να ανακοινωθεί η πρόσκληση της Αρχής προς την Περιφέρεια ενώ θα ακολουθήσει δημόσια διαβούλευση και επεξεργασία των προτάσεων που θα υποβληθούν. Μέχρι τις 31/7 αναμένεται η υποβολή της πρότασης (β’ φάση του master plan) της Περιφέρειας στην Διαχειριστική Αρχή προς αξιολόγηση και έγκριση και μέχρι τις 30/9 θα πρέπει να έχει εγκριθεί το πρόγραμμα από την Διαχειριστική Αρχή ώστε να ακολουθήσουν οι προσκλήσεις για την υλοποίηση των έργων προς τους δικαιούχους.
Ήδη κάποια έργα έχουν αρχίσει να μπαίνουν σε τροχιά υλοποίησης όπως είναι η
«Σιδηροδρομική Γραμμή Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο», αρχικής εκτιμώμενης αξίας άνω του 1 δισ. ευρώ, καθώς εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι από το ΥΠΕΝ ενώ σειρά άλλων πρωτοβουλιών στον τομέα των υποδομών και μεταφορών αναμένεται να αναβαθμίσουν τον διαμετακομιστικό ρόλο της ευρύτερης περιοχής. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα έργα τα οποία θα αναβαθμίσουν τον ρόλο της ευρύτερης περιοχής.
Μιλώντας στο «2ο East Macedonia & Thrace Forum», ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρήστος Σταϊκούρας, αναφέρθηκε εκτενώς, στις ενέργειες που αφορούν στην αξιοποίηση της γεωστρατηγικής αξίας του Λιμένα της Αλεξανδρούπολης, όπως η δυνατότητα δημιουργίας πολυτροπικού διαδρόμου μεταφορών με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, αλλά και η ανάπτυξη μιας ακόμη γραμμής αλληλεγγύης (solidarity lane), με αντικείμενο τη μεταφορά ουκρανικών προϊόντων. Ο ίδιος παρουσίασε αναλυτικά οκτώ πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από το Υπουργείο για την ανάπτυξη της Θράκης, του Έβρου και της Αλεξανδρούπολης και αφορούν στην αξιοποίηση του Λιμένα της Αλεξανδρούπολης, στην βελτίωση της οδικής σύνδεσης με την Τουρκία, στην κατασκευή της Ανατολικής Περιφερειακής Οδού Αλεξανδρούπολης, στην μελέτη του φράγματος Δερείου, στην κατασκευή της λιμνοδεξαμενής Ξηροποτάμου στη Σαμοθράκη, στην αντικατάσταση και υπογειοποίηση των αρδευτικών δικτύων ΤΟΕΒ Ερυθροποτάμου, στην μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση και τεχνική διαχείριση κτιρίων στέγασης υπηρεσιών πέντε Αστυνομικών Διευθύνσεων και στην αναβάθμιση του κρατικού αερολιμένα της Αλεξανδρούπολης.
Στο ίδιο πλαίσιο, ο υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, αρμόδιος για την αποκατάσταση από φυσικές καταστροφές και την κρατική αρωγή, κ. Χρήστος Τριαντόπουλος, μιλώντας πριν από τρεις ημέρες στο ίδιο φόρουμ, παρουσιάστηκε η πορεία υλοποίησης του σχεδίου στήριξης και αποκατάστασης της περιοχής, το οποίο και τέθηκε σε εφαρμογή αμέσως μετά τη μεγάλη φυσική καταστροφή. Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν, η δημοσιονομική επίπτωση του σχεδίου, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι τώρα, ξεπερνά τα 100 εκατ. ευρώ και συνεχίζεται, καθώς, προχωρά η υλοποίησή του. Συγκεκριμένα, το σχέδιο στήριξης και αποκατάστασης του Έβρου, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει την παροχή πρώτης αρωγής έναντι στεγαστικής συνδρομής και έναντι επιχορήγησης κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και κτηνοτροφικές μονάδες ύψους 0,7 εκατ. ευρώ, την παροχή προκαταβολής του 50% της κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις, αγροτικές εκμεταλλεύσεις και κτηνοτροφικές μονάδες ύψους 1,1 εκατ. ευρώ μέχρι τώρα, την καταβολή αποζημιώσεων ΕΛΓΑ – κυρίως για ζωικό κεφάλαιο – ύψους 0,3 εκατ. ευρώ, την δρομολόγηση – σε συνεργασία με τον ΕΛΓΑ – της παροχής της προκαταβολής του 50% της κρατικής αρωγής για την αποκατάσταση των απωλειών σε φυτικό κεφάλαιο ύψους 7,4 εκατ. ευρώ, την δρομολόγηση – μετά από έγκριση της Κυβερνητικής Επιτροπής Κρατικής Αρωγής – έκτακτης χρηματοδότησης προς τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, πρώτου και δευτέρου βαθμού, συνολικού ύψους περίπου 16 εκατ. ευρώ μέχρι τώρα, και τις δράσεις και τα έργα αναβάθμισης και αποκατάστασης των δασικών οικοσυστημάτων – υπό το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας – συνολικού ύψους 74 εκατ. ευρώ.
Η στρατηγική της κυβέρνησης εν όψει της νέας αντιπυρικής περιόδου
Η νέα αντιπυρική περίοδος που ξεκινά την 1η Μαΐου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει φέτος η κυβέρνηση εν μέσω μιας κλιματικής κρίσης η οποία πυροδοτεί ακραία καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές. Η Ελλάδα βρίσκεται στην δίνη της κρίσης με τον χειμώνα 2023-2024 να αποτελεί τον θερμότερο χειμώνα στα χρονικά των καταγραφών για την Ελλάδα σύμφωνα με το πρόγραμμα Copernicus.
Με το νέο νόμο που ψηφίστηκε πριν από λίγο καιρό, αναβαθμίστηκε η Πολιτική Προστασία θέτοντας στο επίκεντρο την πρόληψη. Προς αυτή την κατεύθυνση κινητοποιούνται πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης αλλά και εθνικοί πόροι ενώ ενισχύονται ο εξοπλισμός, οι υποδομές και το ανθρώπινο δυναμικό για την αντιπυρική θωράκιση της χώρας.
Το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, ύψους 2,1 δις αναμένεται να προκηρυχθεί στο σύνολό του τον Απρίλιο έτσι ώστε από το 2025 η χώρα να αρχίσει να ενισχύει τον εξοπλισμό της με νέα πυροσβεστικά αεροσκάφη και ελικόπτερα, εναέρια κέντρα επιχειρήσεων, πλωτά μέσα και πάνω από 1.000 πυροσβεστικά οχήματα, ραντάρ, μετεωρολογικούς σταθμούς ενώ θα αναβαθμιστεί η υπηρεσία 112 με ενσωματωμένες τεχνολογίες νέας γενιάς. Παράλληλα, θα υιοθετηθούν συστήματα για την πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών με βάση την τεχνητή νοημοσύνη (εθνικά συστήματα διαχείρισης, πρόληψης κινδύνων και έγκαιρης προειδοποίησης, ανάπτυξη μοντέλων πρόγνωσης φυσικών καταστροφών, drones και εφαρμογές ρομποτικής, σχέδια εκκενώσεων βασισμένα στην τεχνητή νοημοσύνη, αξιολόγηση επιπέδων κινδύνου με χρήση αλγορίθμων κ.ά.). Σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, το Πυροσβεστικό Σώμα αναμένεται να ενισχυθεί με 990 προσλήψεις ενώ αυξάνονται οι Μονάδες Δασοκομάντος, καθώς συστήνονται 10 επιπλέον ΕΜΟΔΕ.
Για την προστασία των δασών βρίσκονται βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη τα AntiNero I, II και ΙΙI τα οποία αξιοποιούν 415,1 εκατ. ευρώ από πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και τον τακτικό προϋπολογισμό. Το πρόγραμμα, το οποίο ξεκίνησε μετά από την πυρκαγιά στον Έβρο και θα είναι ενεργό μέχρι το 2025, υλοποιεί παρεμβάσεις που αφορούν στη δημιουργία μικτών αντιπυρικών ζωνών με στόχο την μείωση του κινδύνου μετάδοσης και εξάπλωσης όλων των ειδών των πυρκαγιών (εδάφους, επιφανείας και κόμης), αλλά και την μείωση της ταχύτητας εξάπλωσης πυρκαγιών, της έντασης των πυρκαγιών και του κινδύνου δημιουργίας MEGA FIRE, σε συνδυασμό με τη διευκόλυνση της προσέγγισης των δασοπυροσβεστών στην περιοχή με ασφάλεια, όπως και της μετακίνηση των πυροσβεστικών οχημάτων. Προς την ίδια κατεύθυνση πραγματοποιούνται εργασίες όπως καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, συντήρηση του δασικού οδικού δικτύου και των αντιπυρικών ζωνών και δημιουργούνται ζώνες αμιγούς ή μικτής βλάστησης με πλατύφυλλα είδη, τα οποία χαρακτηρίζονται από πιο αργή και ελεγχόμενη εξάπλωση της πυρκαγιάς.
