Την υποχρέωση να αναφέρουν συναλλαγές που πιθανόν σχετίζονται με ξέπλυμα χρήματος θα έχουν εφεξής όσοι αποθηκεύουν, εμπορεύονται ή ενεργούν ως μεσάζοντες στο εμπόριο έργων τέχνης, όταν αυτό πραγματοποιείται από ελεύθερους λιμένες.
Αυτό προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών «Τροποποίηση του ν. 4557/2018 (Α’ 139) για την πρόληψη και καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας» που δόθηκε σε διαβούλευση.
Με τον όρο ελεύθερος λιμένας (free port) χαρακτηρίζεται ο λιμένας εκείνος στον οποίο τόσο η εισαγωγή όσο και η εξαγωγή διαφόρων ειδών εμπορευμάτων ή φορτίων, από ή προς συγκεκριμένους τόπους, πραγματοποιείται χωρίς τελωνειακές διατυπώσεις. Πολλές φορές ο όρος αυτός συγχέεται με την ελεύθερη ζώνη (free zone) που διαθέτουν ορισμένοι μόνο λιμένες. Ελεύθερη ζώνη ονομάζεται συγκεκριμένος περίφρακτος και φυλασσόμενος χώρος εντός των λιμένων που διατίθεται ειδικά για εμπορεύματα προερχόμενα από το εξωτερικό με προορισμό πάλι το εξωτερικό και τα οποία δεν υπόκεινται σε τελωνειακές διατυπώσεις παρά μόνο όταν μέρος αυτών ή όλα εισαχθούν και χρησιμοποιηθούν στη χώρα όπου ο λιμένας και η ζώνη.
Τι ορίζει το νέο νομοσχέδιο για το ξέπλυμα χρήματος
Με το νέο νομοσχέδιο για το ξέπλυμα χρήματος κάθε πρόσωπο που αναλαμβάνει να παρέχει, είτε άμεσα είτε μέσω άλλων συνδεδεμένων προσώπων, υλική βοήθεια, συνδρομή ή συμβουλές σχετικά με φορολογικά θέματα, ως κύρια επιχειρηματική ή επαγγελματική δραστηριότητα και σε πρόσωπα που εμπορεύονται ή ενεργούν ως μεσάζοντες στο εμπόριο έργων τέχνης σε ελεύθερους λιμένες θα πρέπει να γνωστοποιεί τις σχετικές συναλλαγές στις ελληνικές αρχές.
Η νέα αυτή νομοθετική πρόβλεψη εισάγεται στο ελληνικό νομικό πλαίσιο διότι έχει διαπιστωθεί πως σε πολλές περιπτώσεις οι ελεύθεροι λιμένες τυγχάνουν προνομιακής μεταχείρισης και προσιδιάζουν σε υπεράκτια χρηματοοικονομικά κέντρα, προσφέροντας «διακριτικότητα» και επιτρέποντας την πραγματοποίηση συναλλαγών χωρίς να προσελκύουν την προσοχή των ρυθμιστικών αρχών και των άμεσων φορολογικών αρχών.
Σε πολλές περιπτώσεις που έχουν απασχολήσει πρόσφατα το διεθνή Τύπο διαπιστώθηκε πως τα εμπορεύματα που πωλούνται σε ελεύθερους λιμένες, κυρίως έργα τέχνης, δεν υπόκεινται σε φόρο προστιθέμενης αξίας. Καθώς η μυστικότητα και το ύψος των συναλλαγών στην αγορά έργων τέχνης μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο φοροδιαφυγής, διαφυγής κεφαλαίων, αδιαφανών συναλλαγών και παράνομης δραστηριότητας, οι συγκεκριμένες περιπτώσεις μπήκαν πλέον στο στόχαστρο των ευρωπαϊκών και συνακόλουθα των ελληνικών Αρχών.
Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη σφίξει τον κλοιό γύρω από 82 ελεύθερους λιμένες ή ελεύθερες ζώνες εμπορίου που λειτουργούν στην ΕΕ, μετά τη διαπίστωση ότι η ειδική τους δασμολογική κατάσταση βοήθησε στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και του οργανωμένου εγκλήματος.
Μια σειρά νέων κανόνων εισήχθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του 2020 και οι αρμόδιες εποπτικές αρχές σε ολόκληρη την ΕΕ υποχρεώθηκαν από να λάβουν πρόσθετα μέτρα για τον εντοπισμό και την αναφορά ύποπτων δραστηριοτήτων στα λιμάνια και τις ζώνες, ως αποτέλεσμα της υψηλής επίπτωσης της διαφθοράς, της φοροδιαφυγής και της εγκληματικής δραστηριότητας.
