Χρονιά μεγάλης μείωσης των κόκκινων δανείων, με καταλύτη τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», και συγκράτησης της δημιουργίας νέων ΜΕΔ, χάρη στα κυβερνητικά μέτρα στήριξης των δανειοληπτών και τα moratoria από τις τράπεζες, ήταν το 2020.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται στην Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της Τράπεζας της Ελλάδος, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του εγχώριου τραπεζικού συστήματος μειώθηκαν το 2020 κατά 31,1% ή 21,3 δισ. ευρώ, με το συνολικό απόθεμα των ΜΕΔ να υποχωρεί στα 47,2 δισ. ευρώ από 68,5 δισ. ευρώ στα τέλη του 2019 (με στοιχεία εντός ισολογισμού). Σημειώνεται ότι σε σχέση με το υψηλότερο σημείο τους, που καταγράφηκε το Μάρτιο του 2016, η συνολική μείωση των ΜΕΔ έφθασε πέρυσι το 56% ή 60 δισ. ευρώ. Ο λόγος των ΜΕΔ προς το σύνολο των δανείων στο τέλος του 2020 ανήλθε σε 30,1%, έναντι 40,6% στο τέλος του 2019.
Τα στοιχεία της ΤτΕ καταγράφουν σημαντική μείωση των δανείων αβέβαιης είσπραξης και των καταγγελμένων απαιτήσεων, δείχνουν ότι παραμένει μεγάλο το ποσοστό των δανείων που είναι σε καθυστέρηση πάνω από ένα έτος, επισημαίνουν ότι σχεδόν 1 στα 5 ρυθμισμένα δάνεια ξαναγίνεται κόκκινο και ότι τα μισά μη εξυπηρετούμενα δάνεια σε καθυστέρηση άνω των 90 ημερών δεν έχουν ρυθμιστεί και αναφέρουν ότι δάνεια 5,5 δισ. ευρώ έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας.
Η «ακτινογραφία» των μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών στα τέλη του 2020 δείχνει τα εξής:
* Τα δάνεια αβέβαιης είσπραξης (unlikely to pay) ανήλθαν σε 13,9 δισ. ευρώ (29% των ΜΕΔ), μειωμένα κατά 32,0% σε σχέση με το τέλος του 2019 (20,4 δισ. ευρώ).
* Επιπλέον, παρατηρείται βελτίωση του λόγου των δανείων τα οποία είναι σε καθυστέρηση από 1 έως 90 ημέρες προς το σύνολο των εξυπηρετούμενων δανείων (πρώιμες ληξιπρόθεσμες οφειλές). Συγκεκριμένα, ο λόγος ανήλθε σε 6,7% στο τέλος του 2020, έναντι 12,4% στο τέλος του 2019.
* Τα δάνεια σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι καταγγελμένες απαιτήσεις – denounced) συνέχισαν την πτωτική τους πορεία κατά τη διάρκεια του 2020 και ανήλθαν σε 11,0 δισ. ευρώ (23% των ΜΕΔ), σημειώνοντας μείωση κατά 21,6% σε σχέση με το τέλος του 2019 (14,0 δισ. ευρώ).
* Παρ’ όλα αυτά, επισημαίνεται ότι το 67,2% των ΜΕΔ που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία έχει καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα στεγαστικά δάνεια διαμορφώνεται σε 77,6% και για τα επιχειρηματικά σε 61,0%, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία έχουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του εξαμήνου, το ποσοστό διαμορφώνεται σε 88,8% έναντι 80,9% στο τέλος του 2019.
* Παράλληλα, το 47% των ΜΕΔ αφορά καταγγελμένες απαιτήσεις (denounced), οι οποίες στο τέλος του 2020 ανήλθαν σε 22,3 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 34,6% σε σχέση με το τέλος του 2019 (34,1 δισ. ευρώ).
* Ο δείκτης κάλυψης των ΜΕΔ από προβλέψεις ανήλθε στο τέλος του 2020 σε 44,0% από 43,9% το 2019. Ειδικότερα, οι προβλέψεις που είχαν σωρευτικά σχηματίσει οι τράπεζες έως το τέλος του 2020 για την κάλυψη των ΜΕΔ ανέρχονταν σε 20,8 δισ. ευρώ έναντι 30,1 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στις σημαντικές συναλλαγές πώλησης μέσω τιτλοποίησης, καθώς και στις διαγραφές που πραγματοποιήθηκαν εντός του έτους. Συνολικά, επισημαίνεται ότι το επίπεδο του δείκτη κάλυψης των ΜΕΔ από προβλέψεις υπολείπεται του μέσου όρου των ευρωπαϊκών ομίλων μεσαίου μεγέθους σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του γ΄ τριμήνου του 2020.
* Ο δείκτης κάλυψης των ΜΕΔ από εξασφαλίσεις στο τέλος του 2020 ανήλθε σε 55,3%, σημειώνοντας μικρή πτώση σε σχέση με το τέλος του 2019 (55,7%) και ο δείκτης κάλυψης ρυθμισμένων ΜΕΔ από εξασφαλίσεις ανήλθε σε 61,4% έναντι 61,9% στο τέλος του 2019.
* Το σύνολο των ρυθμισμένων (forborne) δανείων ανήλθε στο τέλος του 2020 σε 28,2 δισ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 18,0% των συνολικών δανείων έναντι 22,8% στο τέλος του 2019 (38,6 δισ. ευρώ).
* Το 18,9% των ήδη ρυθμισμένων δανείων εμφανίζει καθυστέρηση άνω των 90 ημερών, ποσοστό ελαφρώς μειωμένο σε σχέση με το τέλος του 2019 (19,9%).
* Το 51,6% των ΜΕΔ άνω των 90 ημερών δεν έχει ρυθμιστεί, έναντι 45,4% στο τέλος του 2019 ενώ τα ποσοστά για τα στεγαστικά, καταναλωτικά και επιχειρηματικά δάνεια ανέρχονται σε 48,0%, 56,7% και 52,1%, αντίστοιχα.
* Δάνεια 5,5 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 11,6% των ΜΕΔ εντός ισολογισμού, αφορούν απαιτήσεις που έχουν υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας και για τις οποίες εκκρεμεί η έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. Από αυτά, 3,4 δισ. ευρώ αφορούν απαιτήσεις που έχουν/είχαν ήδη καταγγελθεί. Τα δάνεια αυτής της κατηγορίας αφορούν είτε φυσικά πρόσωπα (π.χ. ν. 3869/2010) είτε νομικά πρόσωπα (π.χ. ν. 4307/2014, Πτωχευτικός Κώδικας). Σχετικά με τις επιμέρους κατηγορίες, περίπου το 26,2% των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων έχει υπαχθεί σε καθεστώς νομικής προστασίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα καταναλωτικά δάνεια είναι 16,7%.
* Οι διαγραφές δανείων το 2020 ανήλθαν σε 2,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,7 δισ. ευρώ αφορούν σε καταγγελμένες απαιτήσεις, κυρίως επιχειρηματικών δανείων.
* Κατά τη διάρκεια του 2020 τα δάνεια τα οποία κινήθηκαν από τα εξυπηρετούμενα προς τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα ήταν λιγότερα -κατά 30 εκατ. ευρώ- από τα δάνεια τα οποία κινήθηκαν από τα μη εξυπηρετούμενα προς τα εξυπηρετούμενα.
* Στο τέλος του 2020 ο τριμηνιαίος ρυθμός αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) ανήλθε σε 1,3% και ο δείκτης αθέτησης (default rate) σε 1,1%. Επισημαίνεται ότι το στεγαστικό χαρτοφυλάκιο εμφανίζει τον υψηλότερο ρυθμό αποκατάστασης (2,1%), ενώ το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο τον χαμηλότερο (0,9%).
* Τα πιστωτικά ιδρύματα συνεχίζουν να προσανατολίζονται στην υλοποίηση μακροπρόθεσμων ρυθμίσεων με έμφαση στην επιμήκυνση της διάρκειας του χρόνου αποπληρωμής. Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και το 2020, με τη μεγαλύτερη αύξηση να παρατηρείται στο χαρτοφυλάκιο των στεγαστικών δανείων.
