Με νέους διαγωνισμούς για 6 σιδηροδρομικά έργα, που θα προχωρήσουν με το μοντέλο του ανταγωνιστικού διαλόγου, συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ κάνει «ποδαρικό» το 2022 η ΕΡΓΟΣΕ σε συνεργασία βέβαια με το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Εάν δεν προκύψει κάποια αλλαγή της τελευταίας στιγμής, βάσει του αρχικού χρονοδιαγράμματος και για τους 6 διαγωνισμούς, όπως έχει αποκαλύψει το insider.gr, ο Φάκελος Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος πρέπει να υποβληθεί στα μέσα Ιανουαρίου, ειδικότερα μέχρι την Παρασκευή 14.01.2022 (η αποσφράγιση θα γίνει σταδιακά μεταξύ 21 και 28 Ιανουαρίου) και λογικό είναι να γίνεται «αγώνας δρόμου» ώστε να μην προκύψουν παρατάσεις.
Να σημειωθεί ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα το υπουργείο προωθεί μαζικά διαγωνισμούς και διαδικασίες, όπως είχε εξαγγείλει εδώ και καιρό. Βέβαια, όλες αυτές οι διεργασίες απαιτούν κινητοποίηση του κατασκευαστικού κλάδου σε τεχνικό αλλά και χρηματοδοτικό επίπεδο και δεν λείπουν οι περιπτώσεις στις οποίες όχι μόνο οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου, αλλά και οι ίδιες οι εταιρείες ζητούν μικρές χρονικές αναβολές ώστε να… μπορέσουν να ανταποκριθούν. Πάντως, βάσει όσων ίσχυαν μέχρι την περίοδο των Χριστουγέννων, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν έδειχνε διατεθειμένο να δώσει κάποια παράταση, ωστόσο, μένει να φανεί αν θα προκύψει κάτι διαφορετικό μέσα στις επόμενες ημέρες.
Σε αυτούς τους διαγωνισμούς, όπως ήδη έχει αναδείξει το insider.gr, θεωρείται πιθανό να «χτιστούν συμμαχίες μεταξύ των μεγάλων κατασκευαστικών ομίλων, στα πρότυπα συμφωνιών που έγιναν στο «πακέτο» των 374 εκατ. ευρώ, αλλά και συμμετοχή ξένων γκρουπ. Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο να δούμε ακριβώς τις ίδιες συνεργασίες (π.χ. ΤΕΡΝΑ με Μυτιληναίο), καθώς, όπως δηλώνουν στελέχη του κλάδου, ενδέχεται να προκύψουν άλλες συμπράξεις σε σχέσεις με αυτές που καταγράφηκαν στα οδικά ΣΔΙΤ του Δεκεμβρίου. Γιατί μπορεί, όπως αναφέρουν, για παράδειγμα οι ΑΒΑΞ και Μυτιληναίος να κατέβηκαν μαζί σε ΣΔΙΤ και παραχωρήσεις (π.χ. Εγνατία), ωστόσο, είναι πιθανόν ο πρώτος να αναζητήσει άλλον εταίρο, π.χ. την ΑΚΤΩΡ (ή άλλο γκρουπ) για τα δημόσια έργα και ο δεύτερος να συμπράξει με άλλη εταιρεία που διεκδικεί με αξιώσεις διαγωνισμούς με δημόσιο μοντέλο και μάλιστα σιδηρόδρομο (δηλαδή, όχι απαραίτητα την ΤΕΡΝΑ, αλλά και την Intrakat που έχει απλώσει δίχτυα στα projects αυτά με την Σιδηροδρομικά Έργα). Με απλά λόγια, μπορεί να έχουμε άλλου είδους συμπράξεις σε ΣΔΙΤ και παραχωρήσεις, άλλες σε δημόσια έργα ή ιδιωτικοποιήσεις, ενώ οι συνεργασίες θα ποικίλλουν αναλόγως… τομέα (οδικά, σιδηρόδρομο, απορρίμματα, ιδιωτικά projects κ.α.)
Σε κάθε περίπτωση, το μέγεθος των έργων, οι τεχνικές και χρηματοδοτικές απαιτήσεις, οι χρόνοι και οι δεσμεύσεις που θα «συνοδεύουν» τις διαγωνιστικές διαδικασίες, η ανάγκη για σύμπραξη με διεθνή όμιλος που θα συνδράμει στο τεχνολογικό επίπεδο αλλά και στην προσφορά εξειδικευμένου υλικού κ.α. συγκλίνουν προς την κατεύθυνση των συμπράξεων ανάμεσα στους εγχώριους ισχυρούς ομίλους ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ, ΑΒΑΞ, Μυτιληναίος, Intrakat, σε διεθνείς εταιρείες κ.α.
Κάποια γκρουπ ήδη συνεργάζονται με ξένα σχήματα τόσο σε δημόσιου ή ΣΔΙΤ διαγωνισμούς αλλά και σε διαγωνισμούς που σχετίζονται με σιδηρόδρομο ή Μετρό (η Alstom ως γνωστόν με την ΑΒΑΞ, η Siemens, ενώ υπάρχουν και άλλα γκρουπ από Ευρώπη, Ασία κ.α.). Το νέο μοντέλο απαιτεί συνεργασίες και μεταξύ των κατασκευαστικών ομίλων και διεθνών προμηθευτών σιδηροδρομικών συστημάτων.
Βέβαια, στο αρχικό στάδιο εκδήλωσης ενδιαφέροντος ενδέχεται να εμφανιστούν περισσότερα γκρουπ και όχι 1-2 κοινοπραξίες μόνο, αν και αυτό θα φανεί προσεχώς, αλλά στελέχη του χώρου εκτιμούν ότι στην πορεία θα δούμε συνεργασίες υψηλού επιπέδου και βεληνεκούς.
Για όλα τα έργα, ο ακριβής προϋπολογισμός δημοπράτησης θα καθοριστεί βάσει των αποτελεσμάτων του Διαλόγου κατά το Στάδιο Β.Ι της Β’ Φάσης του Διαγωνισμού και θα συμπεριληφθεί στην Πρόσκληση Υποβολής Προσφορών. Η συνολική διάρκεια της σύμβασης, κατά την εκτίμηση του Αναθέτοντα Φορέα, ανέρχεται σε 48 μήνες. Ο ακριβής χρόνος μελέτης & κατασκευής και ο χρόνος εγγύησης του κάθε έργου θα καθοριστεί κατά τη Β’ Φάση του Διαγωνισμού.
Πρόκειται για τα έργα που προωθούν το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και η ΕΡΓΟΣΕ ώστε να συνδέσουν βασικά λιμάνια της χώρας με το σιδηροδρομικό δίκτυο, με τον υπουργό, Κ. Καραμανλή, να έχει ήδη εξαγγείλει το φιλόδοξο πλάνο. Αφορούν στη διασύνδεση του σιδηροδρομικού δικτύου με λιμάνια, θεωρούνται προτεραιότητας και έχουν ενταχθεί στον σχεδιασμό του υπουργείο αλλά και ευρύτερα της κυβέρνησης ώστε η Ελλάδα στον τομέα των logistics και των συνδυασμένων μεταφορών να αποκτήσει ενισχυμένο ρόλο της ως διαμετακομιστικό hub της ευρύτερης περιοχής.
Ειδικότερα:
· Το έργο με τίτλο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ-ΤΟΞΟΤΕΣ» είναι εκτιμωμένου προϋπολογισμού ύψους 1,688 δις ευρώ (με ΦΠΑ 2.093.343.200 €).
· Το έργο με τίτλο «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΜΕ ΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ – ETCS ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ-ΟΡΜΕΝΙΟ» έχει εκτιμώμενο προϋπολογισμό 1,077 δις ευρώ (με ΦΠΑ 1.337.092.000 €).
· Το έργο με τίτλο «ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΙΠΛΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΚΙΑΤΟ – ΠΑΤΡΑ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΡΙΟ - ΝΕΟΣ ΛΙΜΕΝΑΣ ΠΑΤΡΩΝ» είναι εκτιμωμένου προϋπολογισμού 476.500.000 ευρώ (με ΦΠΑ 591.480.000 €).
· Το έργο με τίτλο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΜΒΟ ΚΟΡΩΠΙΟΥ ΕΩΣ ΤΟ ΛΑΥΡΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΛΙΜΕΝΑ ΛΑΥΡΙΟΥ» είναι εκτιμωμένου προϋπολογισμού ύψους 390.500.000 ευρώ (με ΦΠΑ 484.840.000 €).
· Το έργο με τίτλο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΝΕΑΣ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΗΣ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΡΑΦΗΝΑΣ ΜΕ ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ» είναι εκτιμωμένου προϋπολογισμού 308.600.000 ευρώ (με ΦΠΑ 383.160.000€).
· Το έργο «ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΗΣ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΤΟΥ 6ου ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΛΙΜΕΝΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ & ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ» έχει εκτιμώμενο προϋπολογισμού 53.400.000 ευρώ (με ΦΠΑ 66.340.000 €).
Για τους διαγωνισμούς έχουν εκδοθεί αποφάσεις έγκρισης δέσμευσης του προϋπολογισμού μέσω του ΠΔΕ με την Ειδική Διάταξη ότι Ανάληψη Νομικής Δέσμευσης επιτρέπεται να γίνει μόνο μετά την ένταξη του έργου σε Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Βέβαια, λόγω του υψηλού συνολικού κόστους αναμένεται να ζητηθεί ευρωπαϊκή χρηματοδότηση από ειδικά προγράμματα (π.χ. το CEF II) ή και το ΕΣΠΑ 2021-2027.
Δεδομένου ότι οι διαγωνισμοί προωθούνται με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, οι μελέτες και τα τελικά τεύχη δημοπράτησης θα γίνουν συνεργασία με τους υποψηφίους αναδόχους.
Η επιλογή του κάθε Αναδόχου θα γίνει με αξιολόγηση μελέτης και κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη πρόσφορα βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας τιμής. Η βαρύτητα των κριτηρίων, η σειρά κατάταξής και η συσχέτισή τους θα προσδιοριστούν κατά τη Β’ Φάση του Διαγωνισμού. Έμφαση θα δοθεί στην έκπτωση επί του προϋπολογισμού μελέτης, στα χρονοδιάγραμμα κατασκευής, στον χρόνος εγγύησης.
Ο ανταγωνιστικός διάλογος ευρύτερα περιλαμβάνει τρία βασικά στάδια:
(α) επιλογή των συμμετεχόντων οικονομικών φορέων,
(β) διάλογος
(i) την πρώτη φάση, κατά την οποία προσκαλούνται να συμμετάσχουν στον διάλογο οι προεπιλεγέντες του α’ σταδίου και
(ii) τη δεύτερη φάση, κατά την οποία προσκαλούνται να συμμετάσχουν σε διάλογο οι προεπιλεγέντες της πρώτης φάσης του β’ σταδίου,
(γ) ανάθεση.
Το μοντέλο του ανταγωνιστικού διαλόγου φιλοδοξεί να καταπολεμήσει όχι μόνο φαινόμενα καθυστερήσεων αλλά και προβλήματα όπως οι συμπληρωματικές συμβάσεις, οι πρόσθετες οικονομικές απαιτήσεις των αναδόχων κ.α. που έφταναν να ανεβάζουν το κόστος κάποιων συμβάσεων έως και 40%-50% σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό. Ο ανάδοχος γίνεται κύριος της μελέτης του έργου και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να σταματάει η παραγωγή claim management προς το Δημόσιο.
Η ΕΡΓΟΣΕ µέσω του Ανταγωνιστικού Διαλόγου θα λάβει από τους οικονομικούς φορείς διαφορετικές εκδοχές εφαρμογής της επιλεγμένης λύσης, µε στόχο να αναδειχθεί ο βέλτιστος τρόπος υλοποίησης των project. Αυτό εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στη διασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων που διατίθενται για τα σιδηροδρομικά έργα από τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά προγράμματα. Τα συγκεκριμένα έργα θεωρούνται τεχνικά πολύπλοκα και ο καθορισμός των κατάλληλων προδιαγραφών και των όρων εκτέλεσης των συβάσεων κατασκευής τους δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί µε ακρίβεια εκ των προτέρων, όπως απαιτεί η δημοπράτηση µε μειοδοτικό διαγωνισμό. Ο διάλογος µε τους συμμετέχοντες οικονομικούς φορείς, αποσκοπεί στην ανάλυση μίας ή και περισσότερων κατάλληλων και εφαρμόσιμων εναλλακτικών, επιτρέποντας την πλέον βέλτιστη τεχνικά και οικονομικά λύση.
Ο Ανταγωνιστικός Διάλογος, όπως έχει αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρ. Βίνης, αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για τη δημοπράτηση μεγάλων και πολύπλοκων έργων με οφέλη όπως:
- Επίσπευση της διαδικασίας ωρίμανσης των έργων,
- Διασφάλιση της αρτιότερης τεχνικής λύσης, ως αποτέλεσμα διαβούλευσης μεταξύ των διαγωνιζομένων,
- Δυνατότητα εφαρμογής καινοτόμων λύσεων,
- Ο Ανάδοχος γίνεται Κύριος της Μελέτης του έργου,
- Διασφάλιση τήρησης των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης.
Παράλληλα, θα προχωρήσουν και οι διαδικασίες για την πρόσληψη των συμβούλων (τεχνικών και νομικών) που θα υποστηρίξουν την ΕΡΓΟΣΕ κατά τη διάρκεια του ανταγωνιστικού διαλόγου καθώς και στην κατάρτιση των τευχών δημοπράτησης, ενώ θα υπάρχει ένας project manager για κάθε διαγωνισμό, άρα 6 στο σύνολο, αλλά και ένας ακόμα επιβλέπων.
Να σημειωθεί βέβαια ότι η διαδικασία του διαλόγου θα αργήσει να ολοκληρωθεί (θα χρειαστεί τουλάχιστον το 2022).
