Ένα ακόμη βήμα για την επανενεργοποίηση του πετρελαιαγωγού Θεσσαλονίκης – Σκοπίων σηματοδοτεί η πρόσφατη Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων για τη λειτουργία του ελληνικού τμήματος του έργου. Σύμφωνα με την ΑΕΠΟ, ο αγωγός θα έχει δυναμικότητα 2,5 εκατ. τόνους πετρελαίου κίνησης – ντίζελ ετησίως, για τη μεταφορά των καυσίμων από το διυλιστήριο της Helleniq Energy στη Θεσσαλονίκη, στην πετρελαϊκή εγκατάσταση της ΟΚΤΑ στα Σκόπια.
Σχολιάζοντας το περιβαλλοντικό «πράσινο φως» για τον αγωγό, πηγές της Helleniq Energy επισημαίνουν ότι «ολοκληρώνονται σταδιακά τα απαιτούμενα βήματα, με σκοπό την επαναλειτουργία σύντομα του έργου». Μία δήλωση που σημαίνει ότι ξεπερνιούνται σταδιακά τα «αγκάθια» που υπήρχαν στη γειτονική χώρα, ώστε ο πετρελαιαγωγός να ενεργοποιηθεί εκ νέου – αυτή τη φορά για τη μεταφορά καυσίμων.
Η ΜΠΕ για το ελληνικό σκέλος υποβλήθηκε από την εταιρεία ΒΑΡΔΑΞ, η οποία είναι ο φορέας λειτουργίας του έργου (και ανήκει κατά 80% στην Helleniq Energy), Ο αγωγός έχει συνολικό μήκος 210 χιλιόμετρα. Με την επαναλειτουργία του, θα αποτελέσει το πρώτο ανάλογο έργο παγκοσμίως που θα μεταφέρει πετρελαιοειδή, και όχι «μαύρο χρυσό». Ο ελληνικός Όμιλος έχει ήδη προβεί στις αναγκαίες τεχνικές εργασίες για την επαναλειτουργία της υποδομής. Επίσης, έχει διενεργήσει όλες τις απαραίτητες δοκιμές, οι οποίες κατέδειξαν ότι η υποδομή είναι έτοιμη να «βάλει εμπρός» ανά πάσα στιγμή.
Κέντρο διακίνησης καυσίμων
Με την επανέναρξη του έργου, οι εγκαταστάσεις στη Βόρεια Μακεδονία θα μετατραπούν σε κέντρο διακίνησης καυσίμων, καλύπτοντας κατ' αρχάς το δίκτυο των 27 πρατηρίων της ΟΚΤΑ στη χώρα.
Επίσης, το κέντρο διακίνησης θα ανεφοδιάζει και τα υπόλοιπα κράτη των δυτικών Βαλκανίων στα οποία έχει επίσης παρουσία ο ελληνικός ενεργειακός Όμιλος. Η Helleniq Energy δραστηριοποιείται στη Βόρεια Μακεδονία, στη Βουλγαρία, τη Σερβία και το Μαυροβούνιο, διαθέτοντας συνολικά στην περιοχή περισσότερα από συνολικά 200 πρατήρια.
Μέχρι το 2013, και τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας διύλισης της ΟΚΤΑ στη γείτονα χώρα, ο αγωγός χρησιμοποιείτο για τη μεταφορά αργού πετρελαίου προς διύλιση στις εγκαταστάσεις της εταιρείας στη Βόρεια Μακεδονία, από το διυλιστήριο του ελληνικού Ομίλου στη Θεσσαλονίκη. Όσο ο αγωγός παραμένει «αδρανής», η μεταφορά καυσίμων στη Βόρεια Μακεδονία γίνεται με βυτιοφόρα, με συνέπεια η χώρα να αντιμετωπίζει και προβλήματα λαθρεμπορίου καυσίμων.
Η εμπλοκή με τα Σκόπια
Υπενθυμίζεται ότι η ΟΚΤΑ (μεγαλύτερος προμηθευτής καυσίμων στη Β. Μακεδονία) εξαγοράστηκε το 1999 από τη Helleniq Energy. Το deal προέβλεπε ως συμβατική δέσμευση της χώρας την τήρηση ποσοτήτων μαζούτ την περίοδο 2008 – 2011. Ωστόσο, η ρήτρα αυτή αθετήθηκε στην πορεία, με συνέπεια να μην πραγματοποιείται η υποχρεωτική αγορά 500.000 τόνων καυσίμου ετησίως.
Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια την προσφυγή της Helleniq Energy στο διαιτητικό δικαστήριο, διεκδικώντας αποζημίωση από τη Βόρεια Μακεδονία. Με την ετυμηγορία, εκδικάστηκε στον ελληνικό ενεργειακό Όμιλο το 80% του σχετικού ποσού, δηλαδή περίπου 25,6 εκατ. από τα 32 εκατ. ευρώ στα οποία «μεταφραζόταν» η αθέτηση της συμφωνίας από τη γειτονική χώρα.
H Helleniq Energy αποφάσισε να διαθέσει ένα σημαντικό μέρος του ποσού που της επιδικάστηκε στη ΒΑΡΔΑΞ, ως κεφάλαια για την «επανενεργοποίηση» του πετρελαιαγωγού. Η ΒΑΡΔΑΞ έχει επίσης υποβάλει στις αρμόδιες αρχές της γειτονικής χώρας όλες τις απαιτούμενες αιτήσεις, οι οποίες διασφαλίζουν τη δυνατότητα «επανεργοποίησης» της υποδομής, για τη μεταφορά καυσίμων.
