Σε μία νέα πρόταση για την αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Πλαισίου προβαίνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο. Στους 4 άξονες της πρότασης περιλαμβάνεται μία προσαρμογή του κανόνα απομείωσης του χρέους με βάση την πορεία του ΑΕΠ, η εισαγωγή του παράγοντα των μακροοικονομικών ανισορροπιών, η χρήση δημοσιονομικού «χώρου» μόνο για επενδύσεις αλλά και η διαπίστωση πως δεν χρειάζονται νομοθετικές αλλαγές σε επίπεδο ΕΕ για να εφαρμοσθεί.
Στην μελέτη «Η αναθεώρηση του Ευρωπαϊκού Δημοσιονομικού Πλαισίου: επισκόπηση της συζήτησης και μια μετριοπαθής πρόταση» αναφέρεται πως ο πλεονέκτημά της είναι πως διασφαλίζει την αποκλιμάκωση του λόγου του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ, λαμβάνει υπόψη την γενικότερη κατάσταση της οικονομίας, ενσωματώνει μια οριοθετημένη διαδικασία διαβούλευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και δημιουργεί θεσμικά κίνητρα για την διατήρηση ή και ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων ειδικά εκείνων που σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, την ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας και την ενίσχυση της έρευνας. Την μελέτη υπογράφουν οι Γιώργος Ιωαννίδης και Παναγιώτα Κολιούση, στελέχη του Τμήματος Μελετών του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου και διευκρινίζεται πως οι θέσεις που παρουσιάζονται στο Κείμενο Εργασίας δεν απηχούν αναγκαστικά τις θέσεις του Ελληνικού Δημοσιονομικού Συμβουλίου.
Όπως αναφέρεται, τα πλεονεκτήματα αυτής της πρότασης είναι πως όλες οι δυνατές δημοσιονομικές τροχιές εντός του δημοσιονομικού μονοπατιού προκαλούν αποκλιμάκωση του λόγου ΔΧ/ΑΕΠ. Ωστόσο, η ένταση της δημοσιονομικής προσαρμογής καθορίζεται από τον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ και υποστηρίζεται από μια διαδικασία διαβούλευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το δε περιεχόμενο και εύρος της διαβούλευσης είναι εκ των προτέρων καθορισμένο από την επιλεξημότητα των δαπανών και το πλάτος του δημοσιονομικού μονοπατιού. Επίσης, δεν απαιτούνται ειδικές εξαιρέσεις για τις δημόσιες επενδύσεις, αλλά δημιουργούνται ισχυρά θεσμικά αντικίνητρα για την αποτροπή μείωσής τους.
Αναλυτικά, οι 4 άξονες της πρότασης είναι οι εξής:
- Η διασφάλιση ότι ο λόγος δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ των κρατών μελών με υψηλό δημόσιο χρέος θα τεθεί σε τροχιά μακροχρόνιας και διατηρήσιμης αποκλιμάκωσης. Άρα, η πρόταση αποδέχεται ένα ύψος χρέους πάνω από το οποίο απαιτείται δημοσιονομική προσαρμογή, η ταχύτητα της οποίας, ωστόσο, λαμβάνει υπόψη της κατάσταση της οικονομίας. Σε περιόδους στασιμότητας ή ισχνής ανάπτυξης ο λόγος ΔΧ/ΑΕΠ παραμένει σταθερός, σε περιόδους χαμηλής ανάπτυξης μειώνεται σχετικά αργά και σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης μειώνεται ταχύτερα.
- Η διεύρυνση της δημοσιονομικής ευελιξίας των κρατών μελών με τρόπο τέτοιο που θα αποκλείονται μακροοικονομικές ανισορροπίες. Η πρόταση προβλέπει πως ο ρυθμός δημοσιονομικής προσαρμογής προκύπτει μέσα από μια διαδικασία διαβούλευσης μεταξύ του κράτους μέλους με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ταυτόχρονα, διασφαλίζει πως η διαδικασία διαβούλευσης δεν επηρεάζεται καθοριστικά από το πολιτικό κεφάλαιο των κρατών μελών.
- Η δημιουργία θεσμικών κινήτρων για την προστασία των δημόσιων επενδύσεων. Σύμφωνα με την πρόταση, η πρόσθετη δημοσιονομική ευελιξία αφορά αποκλειστικά σε επενδυτικές δαπάνες και ειδικά εκείνες που λειτουργούν προωθητικά για το σύνολο της Ένωσης. ο πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για τη χρηματοδότηση επενδύσεων που είναι συμβατές με τους στρατηγικούς στόχους της Ένωσης. Σε αυτές τις επενδύσεις περιλαμβάνονται:
- Η εθνική συμμετοχή στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από τα Διαρθρωτικά Ταμεία και την Πολιτική Συνοχής.
- Οι δαπάνες για την αντιστροφή της κλιματικής αλλαγής ή/και την αντιμετώπιση των συνεπειών της, οι δαπάνες για τη ψηφιακή μετάβαση, και οι επενδυτικές δαπάνες ενίσχυσης του συστήματος Υγείας και Κοινωνικής Προστασίας, υπό την προϋπόθεση ότι οργανώνονται σε μορφή Επιχειρησιακού Προγράμματος.
- Άλλες επενδυτικές δαπάνες, οι οποίες συνδέονται άμεσα με τους στρατηγικούς στόχους της Ένωσης (π.χ. δαπάνες για Ε&Α), όπως αυτοί αποτυπώνονται στις σχετικές Ευρωπαϊκές Στρατηγικές.
4. Τέλος, η πρόταση δεν συνεπάγεται μεγάλες νομοθετικές αλλαγές στο υφιστάμενο πλαίσιο και μετατοπίζει την έμφαση από τις κυρώσεις προς τα κίνητρα.
