Ο νέος κανονισμός που δρομολογεί η ΕΕ για τα απορρίμματα συσκευασίας, το τελικό κείμενο του οποίο αναμένεται ότι θα είναι έτοιμο μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, βρίσκει διχασμένη την Κομισιόν με αποτέλεσμα η πρόταση που υιοθετήθηκε τελικά πριν από δύο ημέρες να χαρακτηρίζεται από σημαντικές «περικοπές» ως προς τους στόχους.
Ο ρόλος της της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και των απαγορεύσεων/περιορισμών στον σχεδιασμό και την χρήση των συσκευασιών αποτελεί σημείο τριβής και οι διάφορες ομάδες συμφερόντων εξακολουθούν να ασκούν πιέσεις για πιο «ανώδυνα» μέτρα.
Κάθε Ευρωπαίος παράγει 190 κιλά απορριμμάτων συσκευασίας ετησίως, κάτι που ο νέος νόμος στόχευε να αντιστρέψει με μια νέα ώθηση στην ανακύκλωση και νέους στόχους για την επαναχρησιμοποίηση και την πρόληψη των απορριμμάτων.
Ωστόσο, οι νομοθέτες ψήφισαν υπέρ της αποδυνάμωσης ορισμένων μέτρων συμπεριλαμβανομένης της επαναχρησιμοποίησης και των απαγορεύσεων για περιττές συσκευασίες που αρχικά είχαν προταθεί.
Το Κοινοβούλιο τάχθηκε υπέρ της μείωσης των περιττών συσκευασιών κατά 5% έως το 2030, 10% έως το 2035 και 15% έως το 2040 ενώ στην πρόταση περιλαμβάνονται και συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των πλαστικών συσκευασιών, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των πολύ ελαφρών πλαστικών σακουλών μεταφοράς (εκτός εάν απαιτείται για λόγους υγιεινής ή πρόληψης της σπατάλης τροφίμων) και αυστηροί περιορισμοί σε μορφές μιας χρήσης, όπως προϊόντα περιποίησης ξενοδοχείου σε ατομικές συσκευασίες.
Όσον αφορά στις πλαστικές συσκευασίες, οι νομοθέτες θέλουν να μειώσουν την ποσότητα των πλαστικών συσκευασιών στην Ευρώπη κατά 10% έως το 2030, 15% έως το 2035 και 20% έως το 2040 αλλά οι στόχοι δεν ήταν (τελικά) το ίδιο φιλόδοξοι και για άλλα μέτρα όπως είναι η απαγόρευση των περιττών συσκευασιών και οι στόχοι επαναχρησιμοποίησης, μέτρα τα οποία απαλείφθηκαν προκαλώντας αντιδράσεις.
Συγκεκριμένα, οι στόχοι επαναχρησιμοποίησης μειώθηκαν με μια νέα διάταξη που επιτρέπει στις χώρες της ΕΕ να ξεφύγουν από τους στόχους του 2030 για έναν συγκεκριμένο τύπο συσκευασίας, εάν επιδεικνύουν ποσοστό ανακύκλωσης άνω του 85% για το συγκεκριμένο υλικό.
Τα βήματα που έχουν γίνει μέχρι τώρα για τα πλαστικά
Η στρατηγική της ΕΕ για τα πλαστικά εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του 2018 για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, παράγονται, χρησιμοποιούνται και ανακυκλώνονται τα πλαστικά προϊόντα στην ΕΕ.
Η Επιτροπή εξέδωσε οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης για την πρόληψη και τη μείωση των επιπτώσεων των πλαστικών προϊόντων μιας χρήσης στο περιβάλλον, η οποία τέθηκε σε ισχύ πριν από δύο χρόνια. Παράλληλα, έχει υιοθετηθεί ένα πλαίσιο πολιτικής για την προμήθεια, την επισήμανση και την χρήση βιολογικών, βιοαποικοδομήσιμων και κομποστοποιήσιμων πλαστικών (αν και εξακολουθούν να παρουσιάζουν ορισμένες προκλήσεις).
Η Ευρώπη παράγει 78 εκατομμύρια τόνους πλαστικών ετησίως και το 40% αυτών χρησιμοποιείται για συσκευασία, κυρίως για τρόφιμα και ποτά. Πρόσφατα στοιχεία της Eurostat δείχνουν αύξηση ρεκόρ στα απορρίμματα συσκευασίας – το 2021, κάθε Ευρωπαίος παρήγαγε 188,7 κιλά απορριμμάτων συσκευασίας και το 19% αυτών είναι πλαστικό. Πρόκειται για 35,9 κιλά απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών ανά άτομο, σε μόλις ένα χρόνο. Επιπλέον, τα τελευταία δέκα χρόνια, τα απορρίμματα συσκευασίας αυξήθηκαν κατά 24%, αλλά η ανακύκλωση αυξήθηκε μόνο κατά 7%.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Κομισιόν, ο όγκος των πλαστικών συσκευασιών που παράγονται θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 46% έως το 2030 και 86% έως το 2040.
