Πιο στοχευμένες λύσεις για την αντιμετώπιση της ρύπανσης αναζητά η διεθνής κοινότητα καθώς τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για ορισμένες κατηγορίες αποβλήτων (κυρίως των πλαστικών) που ανακυκλώνονται και επιστρέφουν ως νέα προϊόντα προς κατανάλωση.
Το Διεθνές Δίκτυο Εξάλειψης Ρύπων (IPEN) που εδρεύει στη Σουηδία και περιλαμβάνει περισσότερες από 600 ΜΚΟ δημοσίου συμφέροντος σε περισσότερες από 120 χώρες επικαλείται νέες μελέτες που αφορούν στην επικινδυνότητα των πλαστικών απορριμμάτων και αποκαλύπτει ότι υπάρχουν άγνωστες πτυχές οι οποίες συνδέονται με την πρόκληση βλάβης στους ανθρώπους και το περιβάλλον από την ανακύκλωση πλαστικών.
Επικίνδυνα κάποια προϊόντα ανακύκλωσης
Οι σχετικές μελέτες καταναλωτικών προϊόντων έδειξαν ότι τοξικές χημικές ουσίες που έχουν απαγορευτεί βάσει των διεθνών συμβάσεων για τα χημικά ανακυκλώνονται και μετατρέπουν παλιά απόβλητα σε νέα καταναλωτικά προϊόντα, υποκρύπτοντας κινδύνους που είναι αδύνατο να προσδιοριστούν ποσοτικά λόγω έλλειψης γνώσης σχετικά με τη σύνθεσή τους.
Ομοίως, τοξικές χημικές ουσίες εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε καταναλωτικά προϊόντα σε μεγάλες οικονομίες όπως είναι η Ινδία, η Κίνα και η Ρωσία, παρόλο που προσδιορίζονται ως επιβλαβείς ή απαγορευμένες σε άλλες περιοχές, τροφοδοτώντας περαιτέρω την παροχή μη κυκλικών επικίνδυνων πλαστικών απορριμμάτων παγκοσμίως.
«Συνολικά, τα ευρήματα των μελετών απεικονίζουν ένα εφιαλτικό σενάριο για τις χώρες που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν σύνθετα ρεύματα επικίνδυνων αποβλήτων και πολίτες που εκτίθενται σε τοξικές χημικές ουσίες σε προϊόντα καθημερινής χρήσης», δήλωσε ο Vito Buonsante, Πολιτικός και Τεχνικός Σύμβουλος, IPEN.
Η Olga Speranskaya, σύμβουλος πολιτικής της Eco-Accord, ενός από τους οργανισμούς που συμμετείχαν στις μελέτες, είπε: «Τα αποτελέσματα των δοκιμών μας… [αποδεικνύουν] ότι τοξικές χημικές ουσίες υπάρχουν ευρέως σε καταναλωτικά πλαστικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων για παιδιά. Επιπλέον, πλαστικό που έχει μολυνθεί με τοξικές χημικές ουσίες ανακυκλώνεται και επιστρέφει ως νέο προϊόν το οποίο έρχεται σε επαφή με ευάλωτα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των βρεφών και των εγκύων γυναικών».
Σύμφωνα με τον Ινδονήσιο ειδικό Yuyun Ismawati, συνιδρυτή στο Nexus3 Foundation, «Δεν υπάρχει μηχανισμός που να προειδοποιεί τους ανθρώπους για τους κινδύνους από την έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες. Τα αποτελέσματα είναι ξεκάθαρα — τα πλαστικά δηλητηριάζουν την κυκλική οικονομία».
Έκκληση για ανάληψη δράσης από τη διεθνή κοινότητα
Το θέμα της ανακύκλωσης επικίνδυνων αποβλήτων θα τεθεί στο τραπέζι των συζητήσεων της Συνέλευσης του ΟΗΕ για το περιβάλλον (UNEA), η οποία θα διεξαχθεί στην Κένυα από τις 28 Φεβρουαρίου έως τις 2 Μαρτίου 2022 με τη συμμετοχή 190 κυβερνήσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, το IPEN κάλεσε τη Συνέλευση του ΟΗΕ για το περιβάλλον να λάβει μέτρα για:
• Ενίσχυση των παγκόσμιων πολιτικών για την απλούστευση της γκάμας και τη μείωση του όγκου των πλαστικών υλικών στο εμπόριο, εστιάζοντας στις βασικές χρήσεις, στην εξάλειψη των τοξικών χημικών ουσιών στα νέα πλαστικά και στην επισήμανση των χημικών συστατικών.
• Τερματισμό της διαχείρισης επικίνδυνων πλαστικών απορριμμάτων μέσω πολιτικών που προστατεύουν την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης της ανακύκλωσης τοξικών, της χρήσης πλαστικών απορριμμάτων ως καυσίμου και της αποτέφρωσης ως μεθόδου διάθεσης.
• Την αναζήτηση ευθύνης από τους παραγωγούς πλαστικών και χημικών ουσιών για την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική βλάβη που προκαλούν τα προϊόντα τους μέσω φόρων, τελών και προγραμμάτων επιστροφής καταθέσεων.
Εν όψει της συνέλευσης του ΟΗΕ, το IPEN δημοσίευσε μελέτες που καταδεικνύουν τις σημαντικές δυσκολίες για τις χώρες που επιδιώκουν να εφαρμόσουν ασφαλείς πλαστικές κυκλικές οικονομίες.
Συγκεκριμένα, έρευνα που αφορά στην Κίνα, την Ινδονησία και τη Ρωσία υποστηρίζει ότι τα συγκεκριμένα κράτη δεν είναι σε θέση να χειριστούν μεγάλους όγκους διαφορετικών ροών πλαστικών απορριμμάτων με ασφάλεια και η πραγματικότητα είναι ότι, χωρίς κανονισμούς που απαιτούν την επισήμανση των πλαστικών συστατικών, οι κυβερνήσεις επιτρέπουν τυφλά να περιέχονται γνωστές τοξικές χημικές ουσίες στις αγορές τους σε πλαστικά προϊόντα. Όπως σημειώνει, δεδομένων των τρεχουσών προβλέψεων για ραγδαία ανάπτυξη στην παραγωγή πλαστικών και χημικών, αυτή η απειλή για την ανθρώπινη και περιβαλλοντική υγεία βαίνει αυξανόμενη.
