Σε παγκόσμιο ζήτημα αναδεικνύεται η αύξηση του πρώιμου καρκίνου του παχέος εντέρου, σύμφωνα με νέο άρθρο στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό The Lancet.
Ενώ τα άτομα άνω των 50 ετών σε ορισμένα μέρη του κόσμου έχουν δει σταθερά ή και μειούμενα ποσοστά καρκίνου του παχέος εντέρου, η επίπτωση –δηλαδή η συχνότητα εμφάνισης νέων περιστατικών- στους νεότερους ενήλικες (25-49 ετών) συνεχίζει να αυξάνεται, και όχι μόνο στη Δύση. Για πρώτη φορά, ο καρκίνος του παχέος εντέρου πρώιμης έναρξης (EOCRC) έχει αποδειχθεί ότι αυξάνεται στην Ευρώπη, την Ασία και τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Τα υψηλότερα ποσοστά επίπτωσης βρέθηκαν στην Αυστραλία, το Πουέρτο Ρίκο, τη Νέα Ζηλανδία, τις ΗΠΑ και τη Νότια Κορέα. Μέχρι το 2030, πιστεύεται ότι το 11% των καρκίνων του παχέος εντέρου και το 23% των καρκίνων του ορθού θα εμφανιστούν σε ηλικία κάτω των 50 ετών.
Οι παράγοντες που εμπλέκονται
Ένας στους έξι ανθρώπους που έχουν διαγνωστεί με τέτοιο καρκίνο έχει μετάλλαξη σε ένα γονίδιο προδιάθεσης για καρκίνο, που σημαίνει ότι η γενετική βρίσκεται ανάμεσα στους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για τους νεαρούς ενήλικες. Ωστόσο, η γενετική, καθώς είναι απίθανο να έχει αλλάξει ριζικά με την πάροδο του χρόνου, δεν είναι σε θέση να εξηγήσει την αύξηση της επίπτωσης. Ο κίνδυνος αυξάνεται μεταξύ των ατόμων που γεννήθηκαν το 1960 ή αργότερα και αυτή η μετατόπιση γενεών συνεπάγεται έκθεση σε κοινούς περιβαλλοντικούς παράγοντες και παράγοντες του τρόπου ζωής —ειδικά εκείνους που συνδέονται με τις αναπτυσσόμενες οικονομίες— στην πρώιμη ζωή και στη νεαρή ενήλικη ζωή που συνδυάζονται για να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Έχουν εμπλακεί ταυτόχρονα αυξανόμενα επίπεδα παχυσαρκίας, μεταβολικού συνδρόμου, δυτικής διατροφής, καθιστικής ζωής, κατανάλωσης αλκοόλ και χρήσης αντιβιοτικών. Ωστόσο, τα δεδομένα σχετικά με τις συσχετίσεις εξακολουθούν να είναι μικτά, καθιστώντας τον έλεγχο βάσει οποιουδήποτε κινδύνου πέρα από το γενετικό και το οικογενειακό ιστορικό ανέφικτη. Ως εκ τούτου, για να καταπολεμηθεί η αυξανόμενη επιβάρυνση του καρκίνου του παχέος εντέρου σε μικρότερες ηλικίες, ορισμένοι πρότειναν τη μείωση της ηλικίας έναρξης του προσυμπτωματικού ελέγχου μέσου κινδύνου.
Προσυμπτωματικός έλεγχος σε μικρότερη ηλικία
Οι κατευθυντήριες γραμμές των ΗΠΑ άρχισαν να αλλάζουν το 2018, μειώνοντας τη συνιστώμενη ηλικία έναρξης του προσυμπτωματικού ελέγχου από τα 50 στα 45 έτη. Η Αυστραλία ακολούθησε το παράδειγμά της το 2024 για το εθνικό της πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του εντέρου. Τα πρώτα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η απόδοση του προσυμπτωματικού ελέγχου καρκίνου του παχέος εντέρου για τις ηλικίες 45-49 ετών είναι παρόμοια με αυτή των άνω των 50 ετών, αλλά τα διευρυμένα κριτήρια παραμένουν αμφιλεγόμενα, εν μέρει λόγω της ανησυχίας για τη διοχέτευση της ικανότητας προσυμπτωματικού ελέγχου μακριά από αυτούς που μπορεί να ωφεληθούν περισσότερο.
Ως έχει, το μεγαλύτερο μέρος του καρκίνου του παχέος εντέρου δεν διαγιγνώσκεται με προσυμπτωματικό έλεγχο αλλά όταν τα άτομα παρουσιάζουν συμπτώματα, συχνά σε προχωρημένο στάδιο. Περίπου το 25% θα έχει οικογενειακό ιστορικό που θα τους επέτρεπε για προγενέστερο έλεγχο. Οι συστάσεις θεραπείας είναι οι ίδιες σε όλες τις ηλικίες, αλλά οι μικρότεροι σε ηλικία ασθενείς τείνουν να λαμβάνουν πιο επιθετικά σχήματα, το όφελος επιβίωσης των οποίων μπορεί να είναι μόνο μικρό.
«Αν και το ποσοστό των καρκίνων σε ασθενείς κάτω των 50 ετών παραμένει χαμηλό, αντιπροσωπεύοντας περίπου έναν στους 20 καρκίνους του παχέος εντέρου στο Ηνωμένο Βασίλειο, η αυξανόμενη επιβάρυνση —και οι λόγοι πίσω από αυτό— δεν μπορούν να αγνοηθούν. Οι χώρες μπορεί να χρειαστεί μελλοντικά να εξετάσουν το ενδεχόμενο αναθεώρησης των κατευθυντήριων οδηγιών προσυμπτωματικού ελέγχου. Είναι σημαντικό ότι οι κλινικοί γιατροί πρέπει να προσαρμόσουν τη φροντίδα τους για την έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική αντιμετώπιση και των νεαρών αυτών ασθενών (κάτω από 50 έτη) με καρκίνο», επισημαίνουν οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα) της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Παθολόγος, Καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής), Μαγδαληνή Μήγκου (Επιμελήτρια Παθολόγος – Ογκολόγος ΕΣΥ), Δρ. Μαρία Καπαρέλου (Παθολόγος – Ογκολόγος), Παναγιώτα Ζαχαράκη (Βιολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (τ. Πρύτανης ΕΚΠΑ, Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, Διευθυντής Θεραπευτικής Κλινικής).
