Ροή
Ο μακροπρόθεσμος επενδυτικός ορίζοντας είναι πολύ σημαντικός για τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, όμως δεν είναι αρκετό να υπάρχει μακροπρόθεσμος ορίζοντας μόνο στην επενδυτική στρατηγική αλλά απαιτείται και σε όλο το πλαίσιο λειτουργίας τους. Τόσο στο νομοθετικό πλαίσιο που τα διέπει, όσο και στο φορολογικό καθεστώς που πρέπει να δίνει τα κίνητρα για μαζική συμμετοχή και σταθερή υποστήριξη του θεσμού.
Το παραπάνω επισήμανε, μιλώντας στο 3ο Συνέδριο Επαγγελματικής Ασφάλισης, ο κ. Θεοφάνης Μυλωνάς, Διευθύνων Σύμβουλος της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ και Αντιπρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών.
Όπως είπε, ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Στο εξωτερικό αποτελεί κομμάτι το κεντρικού σχεδιασμού της ίδιας της πολιτείας, στη χώρα μας όμως είχαμε τουλάχιστον δύο ιστορικά ζητήματα που δεν βοήθησαν στην ανάπτυξη του θεσμού αυτού: τα υψηλά επιτόκια και το συνταξιοδοτικό σύστημα.
Ξεκινώντας από το συνταξιοδοτικό σύστημα, ο κ. Μυλωνάς είπε ότι μέχρι πριν από μερικά χρόνια, κάποιος που έβγαινε στη σύνταξη μπορεί να ελάμβανε σύνταξη σχεδόν ίδια με τον μισθό που έπαιρνε, με τα ποσοστά αναπλήρωσης σε αρκετές περιπτώσεις να είναι ακόμα και πάνω από το 100%. Αυτό απέκλειε το κίνητρο για αποταμίευση ή επένδυση. Σε αυτό το σημείο ερχόταν μάλιστα μέχρι πρότινος το κράτος και συμπλήρωνε τα χρηματοδοτικά κενά, με τα γνωστά σε όλους αποτελέσματα σήμερα για την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Παράλληλα η Ελλάδα ζούσε μέσα σε ένα καθεστώς υψηλών επιτοκίων. Τόσο επί δραχμής, όσο και επί εποχής ευρώ, μέχρι και πρότινος τα επιτόκια καταθέσεων έδιναν σημαντικές αποδόσεις. Όταν μιλάγαμε για επενδύσεις, ήταν σχετικά δύσκολο να πειστεί κάποιος και να αφήσει τη σιγουριά του επιτοκίου και του τόκου που έδινε η κατάθεση και να προτιμήσει την “risky” επένδυση. Το περιβάλλον ήταν έτσι διαμορφωμένο ώστε να μην υπάρχει επενδυτική κουλτούρα και ο οικονομικός αναλφαβητισμός να είναι σε υψηλά επίπεδα.
«Ακόμα και σε αυτές τις συνθήκες, ωστόσο, σχεδόν από το 2000, η Eurobank Asset Management, δραστηριοποιείται στις επενδύσεις και στα Ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, διαπιστώνοντας τα τελευταία χρόνια την σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος για τα Ταμεία του 2ου πυλώνα, αλλά τις τελευταίες εξελίξεις στον πρώτο πυλώνα», είπε ο κ. Μυλωνάς, επισημαίνοντας ότι τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, η γενικότερη τάση για επενδύσεις έχει αποκτήσει πάρα πολύ μεγάλη δυναμική. Είναι ενδεικτικό ότι η Price Waterhouse Coopers αναμένει ότι τα συνολικά κεφάλαια υπό διαχείριση σχεδόν θα διπλασιαστούν από το 2016 έως το 2025. Από τα περίπου 85 τρισ. δολ. σε περίπου 150 τρισ. Το νούμερο αυτό για το 2020 ήταν κοντά στα 110 τρις. δολ. Την ίδια χρονιά, το 2020, η συνολική περιουσία συνταξιοδοτικών σχημάτων ανήλθε κοντά στα 56 τρισ. δολ.
Στην Ελλάδα, η συνολική περιουσία Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, υπολογίζεται περί τα 2 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβάνοντας και τα 4 ταμεία υποχρεωτικής ασφάλισης.
«Η μεγάλη αυξητική τάση για τις επενδύσεις που είδαμε στο εξωτερικό άρχισε να λαμβάνει χώρα και στην Ελλάδα έντονα κυρίως τα τελευταία 1-2 χρόνια. Διαπιστώσαμε μια πολύ σημαντική αύξηση στα επενδυτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Μόνο για το 2021, είδαμε εισροές σε αμοιβαία κεφάλαια περίπου 4 δις. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,5 δις ευρώ αφορούν αμοιβαία κεφάλαια Ελληνικών Εταιρειών Διαχείρισης Κεφαλαίων.
Μόνο στην Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ, είδαμε μια αύξηση στα κεφάλαια υπό διαχείριση και συμβουλή πάνω από 1,1δις. Και το σημαντικό είναι ότι προήλθε κυρίως από τις συμμετοχές και επενδύσεις πολλών μικρών ποσών, κυρίως μέσω της λιανικής τραπεζικής. Και ένα επίσης σημαντικό ποιοτικό χαρακτηριστικό είναι ότι διαπιστώσαμε ότι οι επενδύσεις αυτές κοιτάξανε να δημιουργήσουν χαρτοφυλάκια τα οποία θα έχουν μεσο-μακροπρόθεσμους στόχους. Αυτός που είναι άλλωστε και ο στόχος της διαχείρισης σε όλα τα σωστά δομημένα χαρτοφυλάκια και που είναι ιδιαίτερα κρίσιμος για τη διαχείριση των Ταμείων επαγγελματικής ασφάλισης», είπε ο κ. Μυλωνάς.
Ιδανικό όχημα για επενδύσεις τα Επαγγελματικά Ταμεία
Όπως εκτίμησε, τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης είναι το ιδανικό όχημα για να εφαρμοστούν οι αρχές των επενδύσεων: α) Διαχείριση των επενδύσεων ανάλογα με το προφίλ και τους στόχους, με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά και β) Διασπορά των ίδιων των επενδύσεων μέσα στο χαρτοφυλάκιο με βοηθό τη διασπορά του χρονισμού των ποσών προς επένδυση.
Ο CEO της Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ τόνισε ότι διαχειριζόμαστε ένα χαρτοφυλάκιο είναι πολύ σημαντικό να βάζουμε εξ’ αρχής τους στόχους και τις αρχές που το διέπουν.
«Life stages, Life goals. Μακροχρόνιοι στόχοι ανάλογα με το τι θέλουμε να πετύχουμε. Είτε μιλάμε για τις σπουδές των παιδιών ή την αγορά ενός σπιτιού είτε για την συνταξιοδότησή μας. Η επαγγελματική διαχείριση κάνει ακριβώς αυτό. Θέτει τους στόχους και διαχειρίζεται ανάλογα τις επενδύσεις. Ο μακροχρόνιος ορίζοντας εξομαλύνει τις διακυμάνσεις, δίνει δυνατότητα για καλύτερες τοποθετήσεις και αντίστοιχη εκμετάλλευση ευκαιριών.
Στη συνέχεια, διασπορά των ίδιων των επενδύσεων μέσα στο χαρτοφυλάκιο και τη συνεισφορά της διασποράς του χρονισμού των ποσών προς επένδυση: Lifecycle, risk profile και risk/reward. Όχι απλά δεν πρέπει να έχουμε όλα τα αυγά στο ίδιο καλάθι, αλλά πρέπει να έχουμε και διαφορετικό αριθμό αυγών και διαφορετική ποιότητα αυγών ανάλογα με τη περίοδο», είπε ο κ. Μυλωνάς, προσθέτοντας ότι οι στρατηγικές Lifecycle αποτελούν σχεδόν μελλοντική υποχρεωτική επιλογή για ταμεία συνταξιοδοτικού τύπου, κάτι που συμβαίνει κατά κόρον στο εξωτερικό.
Ο κ. Μυλωνάς εξήγησε τι ακριβώς κάνουν τα ταμεία συνταξιοδοτικού τύπου. Ακολουθούν μία επενδυτική πολιτική που προβλέπει μια επένδυση μικτού τύπου, δηλαδή μετοχικές επενδύσεις, ομολογιακές αλλά μπορεί και άλλες εναλλακτικές επενδύσεις με παγκόσμιο γεωγραφικό προσανατολισμό. Το ποσοστό κατανομής μεταξύ μετοχικών, ομολογιακών και άλλων επενδύσεων εξαρτάται από την χρονική απόσταση από το έτος-στόχο της επενδυτικής στρατηγικής του Life Cycle αμοιβαίου κεφαλαίου. Είναι μια στρατηγική αυτό-συμμόρφωσης.
Επομένως, στην έναρξή τους οι Life Cycle στρατηγικές θα είναι επενδυμένες στις βασικές κατηγορίες επενδύσεων στο ποσοστό που υπαγορεύεται από τα έτη που υπολείπονται μέχρι το έτος-στόχο της επενδυτικής τους στρατηγικής. Στη συνέχεια και όσο πλησιάζουν στην ημερομηνία στόχο, και άρα κοντά στο χρόνο συνταξιοδότησης, το επενδυτικό μείγμα θα διαφοροποιείται σταδιακά και θα μετατοπίζεται σε πιο συντηρητικές επιλογές μειώνοντας παραδείγματος χάρη τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια προς όφελος ομολογιακών αμοιβαίων κεφαλαίων και αμοιβαίων κεφαλαίων διαχείρισης διαθεσίμων. Η σταδιακή αυτή διαφοροποίηση της κατανομής από τις επιθετικές στις συντηρητικές επενδυτικές κατηγορίες είναι διεθνώς γνωστή με τον όρο Glide Path.
Αν τώρα, όλα αυτά συνδυαστούν με τη διασπορά χρονισμού στις επενδύσεις, τις τακτικές καταβολές, οι οποίες είναι εκ κατασκευής δεδομένες στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, τότε πάρα πολλές μελέτες δείχνουν ότι βελτιώνεται σημαντικά και η σχέση ρίσκου-απόδοσης», είπε.
Ο κ. Μυλωνάς πρόσθεσε ότι σήμερα αυτές οι στρατηγικές έχουν εμπλουτιστεί και με τις αρχές του ESG, επενδύσεις με γνώμονα το περιβάλλον, την κοινωνία και την εταιρική διακυβέρνηση, καθώς και με το να λαμβάνουν υπόψιν τους όλα τα καινούργια Megatrends. Καταλήγοντας, ο κ. Μυλωνάς ανέφερε ότι οι επενδύσεις στην Ελλάδα μπορούν και πρέπει να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο μέσα από αυτές τις επενδυτικές στρατηγικές, στο βαθμό βέβαια πάντα που διατηρούμε τις βασικές αρχές. Η Ελλάδα είναι ακόμη αρκετά πίσω στο κομμάτι αυτό και δεν έχει ακόμα γίνει πλήρως κατανοητή και πιστευτή η τεράστια δυναμική που μπορεί να αποκτήσει η οικονομία από αυτό και μόνο. «Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, είμαι πεπεισμένος ότι οι προϋποθέσεις υπάρχουν, οι Έλληνες διαχειριστές είναι από τους καλύτερους σε παγκόσμιο επίπεδο, η τεχνογνωσία υπάρχει και οι δυνατότητες είναι πάρα πολλές. Πρέπει αντίστοιχα να ενισχύσουμε το πλαίσιο της διαχείρισης προκειμένου να μπορεί να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες αυτές», τόνισε ο κ. Μυλωνάς.
