Ροή
Δικλείδες ασφαλείας ώστε το Δημόσιο να μην απολέσει τα δικαιώματα που έχει στις τράπεζες μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), κατά τους εταιρικούς μετασχηματισμούς των πιστωτικών ιδρυμάτων, προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Πλαίσιο χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, ρυθμίσεις χρηματοπιστωτικού τομέα και άλλες διατάξεις» που κατατέθηκε στη Βουλή.
Στην πράξη, το υπουργείο Οικονομικών διασφαλίζει τα συμφέροντα του ώστε να μην επηρεαστεί από τις διαδικασίες «hiving down» των τραπεζών, δηλαδή από την απόσχιση των πιο πολύτιμων τμημάτων τους και την εισφορά τους σε νέες εταιρείες που δεν θα έχουν τα βάρη των μητρικών, οι οποίες πλέον θα λειτουργούν ως εταιρείες συμμετοχών (holding companies). Η πρώτη τράπεζα που προχώρησε σε «hive down» είναι η Eurobank και ακολουθούν το επόμενο διάστημα η Τράπεζα Πειραιώς και η Alpha Bank.
Στη βάση αυτή, το άρθρο 28 του νομοσχεδίου για τις μικροχρηματοδοτήσεις τροποποιεί τη νομοθεσία που διέπει την λειτουργία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα δικαιώματα του ΤΧΣ που απορρέουν από το ν. 3864/2010, δεν θίγονται σε περιπτώσεις εταιρικών μετασχηματισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων στα οποία έχει παρασχεθεί κεφαλαιακή ενίσχυση από το Ταμείο. Αυτό επιδιώχθηκε από τον υφυπουργό Οικονομικών Γιώργο Ζαββό για συγκεκριμένους λόγους.
Στις περιπτώσεις μεταβίβασης του τραπεζικού κλάδου πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο έχει παρασχεθεί κεφαλαιακή ενίσχυση από το ΤΧΣ λόγω εταιρικού μετασχηματισμού με έναν από τους τρόπους που προβλέπονται στο ν. 4601/2019 (σ.σ. απόσχιση κλάδου) ή με άλλο τρόπο μεταβίβασης σε άλλη οντότητα του τραπεζικού κλάδου και ειδικότερα, όταν η απόσχιση κλάδου συνοδεύεται με την ταυτόχρονη σύσταση νέας εταιρείας, η αρχική τράπεζα καθίσταται μητρική (με τη μορφή εταιρείας συμμετοχών) της νεοσύστατης επωφελούμενης εταιρείας, η οποία μετά τη λήψη της σχετικής άδειας θα αποτελεί νέα τράπεζα.
Δυσμενής τρόπος αναδιάρθρωσης της αρχικής τράπεζας για το ΤΧΣ
Λόγω της ειδικής αυτής μορφής διάσπασης οι μέτοχοι της αρχικής τράπεζας διατηρούνται στη θέση τους, χωρίς μεταβολές, εξακολουθούν δηλαδή να είναι μέτοχοι μόνο της μητρικής εταιρείας. Αλλά το σχήμα της απόσχισης κλάδου αποτελεί για το ΤΧΣ δυσμενή τρόπο αναδιάρθρωσης της αρχικής τράπεζας, διότι δεν προκύπτει με σαφήνεια ο τρόπος με τον οποίο το Ταμείο, ως μέτοχος αυτής, θα ασκεί εφεξής τα ειδικά δικαιώματα που έχει δυνάμει του νόμου 3864/2010 στην επωφελούμενη νέα τράπεζα.
Όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, αυτή η συνθήκη – η άσκηση των ειδικών δικαιωμάτων- είναι αναγκαία για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ΤΧΣ ως ειδικού εντολοδόχου του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και για την προάσπιση των δικαιωμάτων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), με πόρους του οποίου (και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) έγιναν οι ανακεφαλαιοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών.
Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών έλαβε πρόνοια ώστε, με το άρθρο 28 του νομοσχεδίου, το ΤΧΣ να μπορεί να ασκεί τα δικαιώματα του ιδρυτικού του νόμου όχι μόνο στη διασπώμενη ή απορροφώμενη οντότητα που προκύπτει από εταιρικό μετασχηματισμό, αλλά και στην επωφελούμενη τράπεζα. Με τον τρόπο αυτό διευκολύνεται και η επίτευξη του σκοπού του ΤΧΣ και η διαδικασία αποεπένδυσης του Ταμείου, διαδικασία που σημειωτέων έχει θεσπισθεί λαμβάνοντας υπόψη αποεπένδυση από τράπεζα και όχι από εταιρεία συμμετοχών. Και αυτή η πρόνοια είναι εξαιρετικά σημαντική.
Να ξεκαθαρισθεί πως στη διασπώμενη οντότητα που προκύπτει από εταιρικό μετασχηματισμό μεταβιβάζεται η πλειονότητα των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού της αρχικής τράπεζας, συμπεριλαμβανομένων των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων έναντι του Ελληνικού Δημοσίου. Στη δε βάση της εφαρμογής του σχεδίου «Ηρακλής» στην αρχική εταιρεία που μετατρέπεται σε εταιρεία συμμετοχών (holding company) θα περάσουν οι τίτλοι μειωμένης εξασφάλισης (mezzanine και junior) κατά 95% και η αποσχισμένη οντότητα θα λάβει τους τίτλους υψηλής εξασφάλισης, οι οποίοι έχουν μηδενική στάθμιση κινδύνου και προσμετρούνται στα εποπτικά κεφάλαια!
