Ροή
Στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως» δημοσιεύθηκε ο καθορισμός συντελεστών αναθεώρησης τιμών δημοσίων έργων Α’ Τριμήνου 2022 για εκατοντάδες υλικά, σύμφωνα με απόφαση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, Κ. Καραμανλή, με το αρμόδιο υπουργείο να επιχειρεί να δώσει μια νέα «ανάσα» στον κλάδο και στις εργολαβίες. Πρόκειται για μία ακόμα τμηματική αναθεώρηση τιμών σε υλικά, καθώς το κόστος πλέον είναι αφόρητο για τις τεχνικές εταιρείες (έχουν αυξηθεί οι τιμές κατά 30%-40% ενώ σε κάποια υλικά η άνοδος είναι πολλαπλάσια), μέχρι να ενεργοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες το περίφημο Παρατηρητήριο Τιμών που αποτελεί ένα πάγιο αίτημα όλων των εκπροσώπων των κατασκευαστικών εταιριών, καθώς κρίνουν πως χρειάζεται ένας πιο αντικειμενικός τρόπος υπολογισμού της αύξησης των τιμών σε βασικά υλικά και εργασίες.
Όπως σημειώνεται, οι συντελεστές αναθεώρησης των τριμήνων Α’, Β’, Γ’, Δ’ 2021 και Α’ 2022 εφαρμόζονται χωρίς να συσχετίζονται μεταξύ τους, σε όλα τα εν εξελίξει έργα, ανεξαρτήτως του χρόνου δημοπράτησής τους. Οι συντελεστές αναθεώρησης του Δ’ τριμήνου του 2021 ισχύουν ως προσωρινοί για εργασίες που δεν εκδόθηκαν συντελεστές αναθεώρησης για το Α’ τρίμηνο του 2022. Οι συντελεστές αναθεώρησης του Α’ τριμήνου 2022 ισχύουν ως προσωρινοί συντελεστές για τα επόμενα αναθεωρητικά τρίμηνα, μέχρι την έκδοση οριστικών συντελεστών αναθεώρησης. Νέες Εργασίες ή Εργασίες Εγκεκριμένων Τιμολογίων Αναθετουσών Αρχών, που δεν περιλαμβάνονται στην παρούσα απόφαση, θα αναθεωρούνται με χρήση συντελεστών σχετικών άρθρων, ομοειδών εργασιών.
Η εισηγητική Έκθεση Δημοσιονομικών Επιπτώσεων
Προηγήθηκε, μεταξύ άλλων, και η από 14.10.2022 εισηγητική Έκθεση Δημοσιονομικών Επιπτώσεων του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: «ο μηχανισμός της αναθεώρησης έχει ως σκοπό την προστασία του αναδόχου από τον πληθωρισμό της αγοράς, και ως θεσμός απαντάται σε πάγιες διατάξεις δημόσιας τάξης στη νομοθεσία για τα δημόσια έργα. Επιπροσθέτως, επισημαίνεται ότι η τροποποίηση σύμβασης, η οποία εδράζεται σε ρητές και ακριβείς ρήτρες αναθεώρησης, συμπεριλαμβανομένων και των ρητρών αναθεώρησης τιμών αποτελούν μορφή επιτρεπτής τροποποίησης της σύμβασης κατά τη διάρκειά της. Ως προς το δημοσιονομικό αποτέλεσμα της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, αναφέρουμε ότι, δια του καθορισμού των συντελεστών αναθεώρησης, δεν επέρχεται μεταβολή της συμβατικής δαπάνης. Περαιτέρω, επισημαίνουμε ότι, σε περίπτωση, που λόγω των συντελεστών αναθεώρησης, απαιτηθούν πρόσθετες δαπάνες, αυτές δεν δύναται να υπολογισθούν στην παρούσα φάση, σε κάθε δε περίπτωση θα αντληθούν από τις πιστώσεις των σχετικών εναρίθμων και εντός των ορίων του ισχύοντος Μ.Π.Δ.Σ., σύμφωνα και με τους ορισμούς του άρθρου 156 του ν. 4412/2016».
Δέσμη μέτρων του υπουργείου – Το «Παρατηρητήριο Τιμών»
Ως γνωστόν, προ ολίγων μηνών, το αρμόδιο υπουργείο είχε προχωρήσει, μεταξύ άλλων, σε αντίστοιχο καθορισμό συντελεστών αναθεώρησης τιμών δημοσίων έργων, αποφασίζοντας και δέσμη μέτρων ώστε να μην εκτροχιαστούν τα έργα. Προβλέπονταν, εκτός από αναθεωρήσεις τιμών σε βασικά υλικά, η δυνατότητα παράτασης της διάρκειας των έργων κατά ένα εξάμηνο, παροχή πριμ σε ποσοστό 5% για την έγκαιρη υλοποίησή τους κ.α. Το υπουργείο θα καθορίζει την αναθεώρηση των συντελεστών στα υλικά ανά τρίμηνο μέσω αποφάσεων και βάσει αυτών θα κοστολογούνται τα δημόσια έργα.
Λόγω των σοβαρών οικονομικών επιπτώσεων στον τομέα της εκτέλεσης των δημοσίων έργων, εξαιτίας της διαπιστωμένης και παρατεταμένης αύξησης των τιμών των υλικών, κρίνεται αναγκαία η ενεργοποίηση μέτρων για την αντιμετώπιση μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής. Η δε λειτουργία του Ηλεκτρονικού Συστήματος Προσδιορισμού Κόστους Συντελεστών Παραγωγής Τεχνικών Έργων μέσω της εφαρμογής του Παρατηρητηρίου Τιμών δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα και όπως σημειώνεται στο ΦΕΚ αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή και λειτουργία μέχρι το τέλος του 2022. Ωστόσο, μένει αυτό να αποδειχθεί καθώς υπάρχει κινητικότητα αλλά δεν έχει γίνει γνωστό επισήμως πότε θα λειτουργήσει, με σχετικές πληροφορίες να αναφέρουν ότι έως το τέλος του έτους θα έχουν προχωρήσει διεργασίες για τη στελέχωση του Δ.Σ. του φορέα.
Έτσι, κρίθηκε «επιτακτική και άμεση η ανάγκη για καθορισμού οριστικών συντελεστών αναθεώρησης εργασιών και για το Α’ Τρίμηνο 2022, μετά την έκδοση συντελεστών για τα αναθεωρητικά τρίμηνα Α’,Β’,Γ’ και Δ’ του 2021, στο πλαίσιο της ορθής εκτέλεσης των συμβάσεων δημοσίων έργων».
Πρόσφατα πάντως, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών ενεργοποίησε την Επιτροπή Διαπίστωσης Τιμών Δημοσίων Έργων η οποία θα απαρτίζεται από άτομα με γνώση του κλάδου, εκπροσώπους υπουργείων, τεχνικών συνδέσμων και φορέων.
«Καμπανάκι» από ΣΑΤΕ
Πάντως, μόλις προ ημερών ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιρειών «χτύπησε καμπανάκι» εκ νέου διατυπώνοντας σειρά κρίσιμων θεμάτων προς επίλυση, που σχετίζονται με τον τομέα παραγωγής δημοσίων τεχνικών έργων στη χώρα. Κατά τους ίδιους τους κατασκευαστές, η νομοθέτηση του Ενιαίου Συστήματος Τιμολόγησης και Τεχνικών Προδιαγραφών Έργων και Μελετών δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί αφού από τον Μάρτιο του 2021, οπότε και ιδρύθηκε με τον Ν.4782/2021, χρειάστηκε να περάσουν 13 μήνες για να εκδοθεί η προβλεπόμενη ΚΥΑ τον Απρίλιο του 2022, και μέχρι και σήμερα, δηλαδή μήνες μετά, δεν έχει συγκροτηθεί το ΔΣ της Εταιρείας. «Σήμερα, με τις νέες συνθήκες – πόλεμος και οικονομική αστάθεια στην Ευρώπη - που έχουν οδηγήσει σε υπερβολικές αυξήσεις τιμών, τα προϋπάρχοντα προβλήματα καθώς και τα νέα που έχουν εμφανιστεί ως συνέπεια των ανωτέρω, έχουν οδηγήσει μεγάλο μέρος του κλάδου σε απόγνωση», είχε αναφέρει ο ΣΑΤΕ μόλις προ ολίγων εβδομάδων.
Επίσης, κατά τον ΣΑΤΕ, για τα Δημόσια Έργα – Υποδομές δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία στον τομέα απλοποίησης της Νομοθεσίας, κανένας εκσυγχρονισμός της υφιστάμενης νομοθεσίας - η οποία εξακολουθεί να βασίζεται σε αντιλήψεις του περασμένου αιώνα. Η δε πλειοψηφία των νομοθετικών πρωτοβουλιών της τελευταίας 3ετίας δεν συνετέλεσε στην βελτίωση του Ν. 4412/2016. Αντιθέτως συνέβαλε τα μέγιστα στην πλήρη σύγχυση και στις καθυστερήσεις στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων, σημείωνε ο σύνδεσμος των κατασκευαστικών επιχειρήσεων.
