Σημείο τριβής μετά της κυβέρνησης και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και των συνδικάτων, αποτελούν 4 «αιχμηρές» διατάξεις του νέου εργασιακού νομοσχεδίου που έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ διαχώρισαν την θέση τους καταγγέλλοντας πως οι ρυθμίσεις του νομοσχεδίου θα αποτελέσουν «κόλαφο» για τον κόσμο της εργασίας, ενώ σε θέση μάχης βρίσκονται ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ, που διαφωνούν κάθετα με την πλειοψηφία των διατάξεων.
Οι «γκρίζες ζώνες» που εντοπίζεται η κριτική των διαφωνούντων αφορούν:
Φθηνές υπερωρίες
Με το νομοσχέδιο οι επιτρεπόμενες υπερωρίες αυξάνονται στις 150 ώρες το χρόνο για όλους τους κλάδους (από 96 που είναι σήμερα στη βιομηχανία και 120 στο εμπόριο και τις υπηρεσίες), με προσαύξηση 40% (όπως ισχύει σήμερα).
Όσο για τις περιπτώσεις παράνομης υπερωρίας, η αποζημίωση χορηγείται με προσαύξηση στο 120% και όχι στο 80% όπως ίσχυε έως τώρα.
Ωστόσο, δεδομένου ότι υπάρχει σημαντική αύξηση του πλαφόν των νόμιμων υπερωριών (που είναι και φθηνότερες), μειώνεται η δυνατότητα χρήσης των παράνομων (που είναι και πιο ακριβές).
Αν δηλαδή σήμερα ένας εργαζόμενος κάνει 150 ώρες υπερωρία, θα πληρωθεί καλύτερα απ' ότι αν τις κάνει μετά την ισχύ του νέου νόμου.
Επίσης, θα μπορεί με απόφαση του ΓΓ Εργασίας να χορηγείται η δυνατότητα υπέρβασης του μέγιστου ετήσιου ορίου υπερωριών στις επιχειρήσεις. Σε αυτές τις «ειδικές περιπτώσεις» θα υπάρχει ουσιαστική απελευθέρωση υπερωριών, χωρίς πρόσθετη αμοιβή.
Μέχρι σήμερα αυτή η δυνατότητα υπήρχε στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), στο οποίο προεδρεύει ο Γενικός Γραμματέας του υπουργείου και συμμετέχουν οι κοινωνικοί εταίροι και υπηρεσιακοί παράγοντες. Με το νομοσχέδιο δίνεται η αποκλειστική δυνατότητα στον Γενικό Γραμματέα να αποφασίζει μόνος του και αυθαίρετα για υπερωρίες πέραν του νόμιμου ορίου, χωρίς διαβούλευση και σαφή κριτήρια, εκκινώντας μάλιστα από την προβλεπόμενη αυξημένη βάση των 150 υπερωριών (σε σχέση με το ισχύον όριο).
Άδεια άνευ αποδοχών
Μέχρι τώρα έχει νομολογηθεί η άδεια άνευ αποδοχών μόνο κατόπιν αιτήματος του εργαζομένου. Με το νομοσχέδιο προβλέπεται δυνατότητα «πρότασης» και από τον εργοδότη.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 61 τονίζεται ότι «Εργαζόμενος πλήρους ή μερικής απασχόλησης δύναται, κατόπιν ατομικής έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη, να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει το ένα έτος, η οποία δύναται να παραταθεί με νεότερη συμφωνία των μερών. Κατά τη διάρκεια της άδειας, η σύμβαση εργασίας τίθεται σε αναστολή και δεν οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές. Η έγγραφη συμφωνία αναρτάται στο Π/Σ ΕΡΓΑΝΗ και αντίγραφό της γνωστοποιείται στον e-Ε.Φ.Κ.Α. Μετά τη λήξη της άδειας άνευ αποδοχών αναβιώνουν όλα τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών εκ της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας».
Η δυνατότητα αυτή επιτρέπει στους εργοδότες σε χρονικές περιόδους που είναι πιο «στιμωγμένοι» οικονομικά, να θέτουν το προσωπικό τους σε υποχρεωτική άδεια, γλυτώνοντας μισθούς και ασφαλιστικές εισφορές.
Παράνομη απόλυση
Σε σχέση με την προστασία από απολύσεις, ένας εργαζόμενος που απολύθηκε παράνομα σήμερα μπορεί να διεκδικήσει ακόμα και 60 μισθούς. Με το νομοσχέδιο μπαίνει πλαφόν στους μισθούς υπερημερίας που καταβάλλει μια επιχείρηση σε περίπτωση καταχρηστικής απόλυσης και ταυτόχρονα αποτρέπεται η επαναπρόσληψη του.
Συγκεκριμένα στο άρθρο 65 επισημαίνεται πως «Eάν η απόλυση πάσχει για λόγο διαφορετικό από τους λόγους της παρ. 1, το Δικαστήριο, αντί οποιασδήποτε άλλης συνέπειας, μετά από αίτημα είτε του εργαζομένου είτε του εργοδότη, επιδικάζει υπέρ του εργαζομένου ποσό πρόσθετης αποζημίωσης, το οποίο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των τακτικών αποδοχών 3 μηνών, ούτε μεγαλύτερο του διπλάσιου της κατά νόμο αποζημίωσης λόγω καταγγελίας κατά τον χρόνο απόλυσης. Το αίτημα υποβάλλεται από τον εργαζόμενο ή από τον εργοδότη σε οποιοδήποτε στάδιο της δίκης, σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό δικαιοδοσίας. Κατά τον καθορισμό του ποσού της πρόσθετης αποζημίωσης, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του ιδίως την ένταση του πταίσματος του εργοδότη και την περιουσιακή και οικονομική κατάσταση του εργαζομένου και του εργοδότη».
Απεργίες με το... σταγονόμετρο
Εκ βάθρων αλλαγές στις απεργιακές κινητοποιήσεις και στα συνδικαλιστικά προνόμια προβλέπει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο.
Το υπουργείο Εργασίας επιχειρεί να περιορίσει τις απεργίες με δύο τρόπους:
- υποχρεώνοντας τους εργαζόμενους σε υπηρεσίες κοινής ωφελείας να ορίζουν (πέραν του προσωπικού ασφαλείας) προσωπικό εγγυημένης υπηρεσίας, ώστε να υπολειτουργούν οι υπηρεσίες όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΠ, ο ΕΦΚΑ, το Μετρό, ο ΟΑΣΑ, τα λιμάνια και όχι να «κατεβάζουν ρολά».
Έτσι, παρότι στις απεργίες μέχρι τώρα, υπήρχε προσωπικό ασφαλείας που διασφάλιζε τις εγκαταστάσεις της επιχείρησης και την πρόληψη καταστροφών και ατυχημάτων, πλέον θα εκτελείται και το 33% των υπηρεσιών με την «ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία», ώστε να αποφεύγεται το μέτρο της επίταξης των απεργών.
- απαγορεύοντας στους συνδικαλιστές να παρεμποδίσουν εργαζόμενους που θέλουν να εργαστούν και όχι να απεργήσουν, με την «απειλή» διακοπής της κινητοποίησης. Μάλιστα σε περίπτωση που η απεργία κηρυχθεί «καταχρηστική» στα δικαστήρια (το οποίο συμβαίνει στην συντριπτικήτους πλειοψηφία), τότε οι συνδικαλιστές είναι υποχρεωμένοι και σε αποζημιώσεις.
Συγκεκριμένα το νομοσχέδιο προβλέπει:
- Εγγραφή συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικό μητρώο στο ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ (καταστατικό, έδρα, αριθμός μελών). Η εγγραφή στο μητρώο είναι προϋπόθεση για συλλογική διαπραγμάτευση, κήρυξη απεργίας, υπογραφή ΣΣΕ.
- Προϋπόθεση για κήρυξη απεργίας και την εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου είναι να υπάρχει διαθέσιμο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.
- Έξι λόγους για τους οποίους επιτρέπεται η απόλυση συνδικαλιστή (κλοπή, εξαπάτηση, σωματικές βλάβες κ.ά.). Δεν προβλέπονται για παράδειγμα ως λόγοι απόλυσης συνδικαλιστή οι βιαιοπραγίες σε βάρος συναδέλφου, η σεξουαλική παρενόχληση κ.α.
- Με το νέο πλαίσιο η απόλυση συνδικαλιστή θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο, η βασιμότητα του οποίου θα κρίνεται από τα Δικαστήρια.
- Καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε ως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών.
- Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα
- Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργασθούν κατά τη διάρκεια της απεργίας. Παράβαση αυτής της υποχρέωσης οδηγεί στη διακοπή της απεργίας με δικαστική απόφαση.
Η ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία σε κλάδους κοινής ωφέλειας κατά τη διάρκεια της απεργίας αφορά τους κλάδους: υγείας, ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, διύλισης πετρελαίου, μεταφορών, τηλεπικοινωνιών, αποκομιδής απορριμμάτων, φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης εμπορευμάτων στα λιμάνια, Πολιτικής Αεροπορίας, μισθοδοσίας στο Δημόσιο (συντάξεις).
