Την Παρασκευή, ο πρωθυπουργός του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, συμφώνησε για νέο υπουργικό συμβούλιο με τον πρόεδρο Μισέλ Αούν, αυξάνοντας τις ελπίδες στον κόσμο ότι το κράτος μπορεί επιτέλους να λάβει μέτρα για να σταματήσει την οικονομική κατάρρευση που συμβαίνει εδώ και δύο περίπου μήνες. Επίσης, ο άμεσος στόχος της νέας κυβέρνησης είναι να ξεκινήσουν ξανά οι συνομιλίες με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Βέβαια, το ΔΝΤ έχει επισημάνει το πρόβλημα του Λιβάνου, ότι όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις απέτυχαν να εφαρμόσουν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Πόσο οξεία είναι η οικονομική κρίση;
Η κρίση στο Λίβανο υπάρχει από το 2019. Στις αρχές της κρίσης, ο Λίβανος κήρυξε αδυναμία αποπληρωμής του υπέρογκου δημόσιου χρέους, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων 31 δισ. δολάρια σε ευρωομόλογα, τα οποία ως σήμερα παραμένουν εκκρεμή στους δανειστές. Τους τελευταίους δύο μήνες, το νόμισμα του Λιβάνου υποτιμήθηκε πάνω από 90% καταστρέφοντας την αγοραστική δύναμη σε μια χώρα που εξαρτάται από τις εισαγωγές.
Το τραπεζικό σύστημα έχει παραλύσει. Με τους καταθέτες να αποκλείονται από αποταμιεύσεις σε ξένο νόμισμα ή να αναγκάζονται να αποσύρουν μετρητά στο τοπικό νόμισμα που καταρρέει, αυτό ισοδυναμεί επί του παρόντος με μια de facto ύφεση της αξίας των καταθέσεων πάνω από 80%.
Οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 557% από τον Οκτώβριο του 2019 σύμφωνα με το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Τροφίμων και η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 30% από το 2017.
Οι ελλείψεις καυσίμων έχουν απορρυθμίσει την κανονική ζωή, επηρεάζοντας τις βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκομείων, των μεταφορών και της μεταποίησης τροφίμων. Επίσης, πολλά σημαντικά φάρμακα έχουν εξαντληθεί και δεν εισάγονται.
Η χρηματοπιστωτική κατάρρευση του Λιβάνου επιδεινώθηκε γρήγορα τον τελευταίο μήνα, με μεγάλο μέρος της χώρας να έχει υποφέρει από ελλείψεις καυσίμου. Η κρίση έχει πυροδοτήσει ταραχές σε ολόκληρη τη χώρα. Πολύ συχνά αναφέρονται ένοπλες συγκρούσεις έξω από πρατήρια βενζίνης, ενώ μία διαμάχη για τη βενζίνη στο νότιο Λίβανο εξελίχθηκε σε ένοπλη αντιπαράθεση μεταξύ γειτονικών σιιτικών μουσουλμανικών και χριστιανικών χωριών.
Την κρίση επιδείνωσε το πολιτικό αδιέξοδο. Η καινούργια κυβέρνηση πρέπει να αποδείξει ότι μπορεί όχι μόνο να συγκρατήσει την οικονομική κατάρρευση αλλά και να αποφύγει το ξέσπασμα ενός κοινωνικού εμφυλίου πολέμου. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Λίβανος ταλαιπωρήθηκε πολύ για να ξεπεράσει τις πληγές του προηγούμενου εμφυλίου που κράτησε από το 1975 ως το 1990.
Οι αρχηγοί των σωμάτων ασφαλείας έχουν προειδοποιήσει για τον αντίκτυπο που έχει η κρίση στον στρατό, με την αξία των μισθών των στρατιωτών να μειώνεται ακολουθώντας την υποτίμηση του νομίσματος.
Ζήτημα οι μεταρρυθμίσεις - Θα κρίνουν τη στάση της Χεζμπολλάχ
Το ΔΝΤ έχει υποσχεθεί επανειλημμένα χρήματα εάν ο Λίβανος ξεκινήσει μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών της κατάρρευσης, που συμπεριλαμβάνουν την καταπολέμηση της διαφθοράς στην κυβέρνηση.
Το αίτημα για καταπολέμηση της διαφθοράς βέβαια, ανοίγει την κερκόπορτα για το πολυθρησκευτικό modus operandi του λιβανέζικου κοινοβουλίου. Ο Πρόεδρος του Λιβάνου, Μισέλ Αούν, ανήκει στους Μαρωνίτες Χριστιανούς του Λιβάνου και οι αντίπαλοί του είναι κυρίως Σουνίτες, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Σαάντ αλ Χαρίρι.
Η σιίτικη ισλαμιστική οργάνωση Χεζμπολλάχ, η οποία είναι σύμμαχη με το Ιράν και αποτελεί σημαντικό πολιτικό παράγοντα του Λιβάνου, για την ώρα στηρίζει τον Πρόεδρο ενάντια στους σουνίτες. Εξ άλλου ήταν αυτή που ζητούσε κατ’ επειγόντως τον σχηματισμό νέου υπουργικού συμβουλίου και προσπάθησε και πέτυχε μερική εισαγωγή καυσίμων από το Ιράν.
Η κίνηση της Χεζμπολλάχ διαίρεσε το νέο υπουργικό συμβούλιο, καθώς υπάρχουν αρκετοί που πιστεύουν ότι η συνεργασία με το Ιράν περισσότερο εκθέτει παρά βοηθά τον Λίβανο, εφόσον επιθυμεί να απευθυνθεί στο ΔΝΤ. Οι αντιπολιτευόμενοι στη Χεζμπολλάχ την κατηγορούν ότι θα «προσελκύσει» αμερικάνικες κυρώσεις.
Ο νέος πρωθυπουργός, Μικάτι διαβεβαίωσε την Παρασκευή τον Πρόεδρο του Λιβάνου ότι το υπουργικό συμβούλιο θα αφήσει στην άκρη τις πολιτικές διαμάχες και θα επικεντρωθεί στις μεταρρυθμίσεις, κάτι που μένει να αποδειχθεί αν θα το δεχτεί η Χεζμπολλάχ ή αν θα αποσύρει τη στήριξή της. Ο ορίζοντας είναι οι επόμενες εκλογές, που προετοιμάζονται για την άνοιξη.
