Ροή
Το bitcoin, το ψηφιακό νόμισμα με τους πολυάριθμους οπαδούς αλλά και τους φανατικούς πολέμιους, δεν είναι η απάντηση στις ανησυχίες των κεντρικών τραπεζών.
Πολλοί μάλιστα μιλούν ακόμη και για μια ουτοπία: Οι κεντρικές τράπεζες επιχειρούν μια στροφή 180 μοιρών το τελευταίο διάστημα, προσπαθώντας να σταματήσουν να τυπώνουν χρήματα με τη μορφή του ρευστού, προκειμένου να εκμεταλλευθούν τα οφέλη του ψηφιακού νομίσματος, αυξάνοντας τη χρήση του στις διάφορες συναλλαγές.
Δεδομένου ότι για αυτή την αξιοσημείωτη στροφή δεν απαιτούνται μακροπρόθεσμες επενδύσεις, οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται μπροστά σε μια νέα πρόκληση: Να κάνουν κάτι που ποτέ μέχρι σήμερα δεν έχουν κάνει, ήτοι να δέχονται καταθέσεις από ιδιώτες πελάτες, προσφέροντας το απόλυτο «επενδυτικό καταφύγιο».
Εάν αυτό συμβεί ποτέ, τότε θα σημάνει και το τέλος των λειτουργιών και δραστηριοτήτων των εμπορικών τραπεζών, όπως τις ξέρουμε. Γιατί; Γιατί δεν θα τις χρειαζόμαστε πλέον για να «σηκώσουμε» τους μισθούς μας ή για να κάνουμε τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ. Γιατί; Γιατί για αυτές τις δουλειές θα έχουμε τους λογαριασμούς μας στις κεντρικές τράπεζες και τις λειτουργίες στα smartphones μας. Την ίδια στιγμή, ο δανεισμός θα γίνει ακόμη πιο «ακριβή» λειτουργία.
Εκείνο όμως που δεν θα πρέπει να ξεχνάει κανείς είναι πως, εάν συμβεί αυτή η κοσμογονική αλλαγή, κάθε συναλλαγή μας θα είναι πολύ πιο ορατή στις κυβερνήσεις από ότι είθισται να είναι σήμερα.
Αυτός ο ιδεατός κόσμος έχει ήδη συζητηθεί τόσο από τους ίδιους τους κεντρικούς τραπεζίτες, όσο και από μεγάλη μερίδα αναλυτών και ερευνητών. Πρόσφατη μελέτη των Max Raskin και David Yermack από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης επισημαίνει πως τα σενάρια που αναλύονται παραπάνω έχουν σοβαρές πιθανότητες να υλοποιηθούν.
Μόλις τον περασμένο Μάρτιο, ο αναπληρωτής διοικητής της Βank of England, Ben Broadbent, μίλησε για την ιδέα ενός ψηφιακού νομίσματος των κεντρικών τραπεζών (central bank digital currency), με επίκεντρο τη μεταφορά των καταθέσεων των ιδιωτών στις κεντρικές τράπεζες.
Αυτή η συζήτηση φέρνει, χωρίς καμία αμφιβολία, στο επίκεντρο το bitcoin. Όμως τα πρακτικά προβλήματα είναι πολλά. Ανεξάρτητα από οικονομολόγους, ερευνητές, κεντρικούς τραπεζίτες, το εάν το bitcoin μπορεί να συνυπάρξει με την έννοια και τις αξίες του «συγκεντρωτισμού» είναι μια απάντηση που μόνο οι μηχανικοί μπορούν να δώσουν.
Και φυσικά εντοπίζεται και «κενό» σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία. Δεν υπάρχουν, για την ώρα νομικές δικλείδες ασφαλείας, ικανές να θωρακίσουν ένα τέτοιο πλαίσιο. Και κανείς δεν μπορεί να αγνοεί τον άκρατο ανταγωνισμό, ο οποίος δεν οδηγεί αυτόματα στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των λειτουργιών και δραστηριοτήτων μιας τράπεζας.
Πως θα «δούλευε» το σύστημα εάν μια κεντρική τράπεζα είχε την αποκλειστική δικαιοδοσία να τυπώνει «φρέσκο» χρήμα; Φυσικά και δεν θα μιλούσαμε πια για το ίδιο σύστημα.
Η παραγωγή άλλωστε των bitcoins προκύπτει από εξαιρετικά περίπλοκους υπολογισμούς. Αυτό σηματοδοτεί πρακτικά πως ένας κεντρικός έλεγχος της κυκλοφορίας του bitcoin – από τις κεντρικές τράπεζες – εισάγει κόστη, τα οποία καθιστούν ανέφικτη και εξαιρετικά κοστοβόρα τη μετάβαση στη νέα τεχνολογική εποχή.
Οφέλη σίγουρα υπάρχουν, αλλά είναι λιγότερο ορατά. Και αυτό γιατί τα εμπόδια στην κατεύθυνση δημιουργίας ενός νέου συστήματος που θα στηρίζεται αποκλειστικά στο bitcoin – και στην εξαιρετικά αποκεντρωμένη φύση του – είναι τεράστια.
